Trafficking er ikkje eit moderne problem.
Roald Rynning skriv om norske kvinner som vart tvinga til prostitusjon i utlandet.
Foto: Anna Julia Granberg
Sakprosa
Roald Rynning:
Den hvite slavehandelen. Trafficking av norske jenter 1880–1914
Cappelen Damm
Nauda lærer naken kvinne å spinne. Dei var nok ikkje nakne, dei kvinnene som frå midten av 1850-åra og fram til 1. verdskrig søkte jobbar i utlandet. Men dei levde i naud. Så mange som 50.000 kvinner kan ha søkt seg til utlandet. Kanskje trudde dei på smussannonsane, som søkte etter «stuepiger», «barnepiger» eller kabaretartistar. Men sanninga var at dei fleste enda opp som enkle byte for bordellagentar, og hamna i prostitusjon.
Frå bygd og by
Rynning har sett seg føre å gå etter i saumane kvifor og kor mange som faktisk hamna i slaveri. For når dei fyrst kom seg til dei større europeiske byane, vikla dei seg snøgt inn i eit uføre som dei der heime i Noreg korkje hadde råd eller høve til å kjøpe dei fri frå, kor mykje dei enn ønskte.
Kvinnene var frå by og bygd. Bygdejentene som først søkte seg inn til Kristiania, var oftast ikkje fine nok til å få seg jobb som tenestejenter. Med liten eller ingen skule bak seg, hadde dei heller ikkje kvalifikasjonar til å få seg jobbar i butikkar eller på kontor. Somme av dei enda opp som prostituerte.
Hjelpeforeiningar
Korleis gjekk det med dei norske jentene? Ikkje før etter 25 år byrja avisene i Noreg å skrive om dei store farane. Hjelpeforeiningar vart oppretta, både i Noreg og i utlandet, men det hjelpte lite: Mange satsa framleis på å finne lukka og reiste ut. Mange kvinner vart selde vidare frå europeiske byar, til andre land langt vekke, som Russland og land i Sør-Amerika.
Rynning vil dokumentere lagnadene til dei norske kvinnene. Med stort forteljaroverskot gjev han lesaren eit rikt innblikk i forskinga på den kvite slavehandelen. Boka trekkjer parallellar til Noreg i dag, når traffickinga igjen er aktuelt, men no med motsett retning og utanlandske kvinner: I dag er Noreg eit transitt- og mottakarland for kvinnehandel. Ein skulle tru vi hadde lært, men nei. Rynning får godt fram likskapen og dei tragiske lagnadane som vandrar mellom oss framleis, midt i Oslos gater.
Eskil Skjeldal
Eskil Skjeldal er bibliotekar og fast skribent i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Sakprosa
Roald Rynning:
Den hvite slavehandelen. Trafficking av norske jenter 1880–1914
Cappelen Damm
Nauda lærer naken kvinne å spinne. Dei var nok ikkje nakne, dei kvinnene som frå midten av 1850-åra og fram til 1. verdskrig søkte jobbar i utlandet. Men dei levde i naud. Så mange som 50.000 kvinner kan ha søkt seg til utlandet. Kanskje trudde dei på smussannonsane, som søkte etter «stuepiger», «barnepiger» eller kabaretartistar. Men sanninga var at dei fleste enda opp som enkle byte for bordellagentar, og hamna i prostitusjon.
Frå bygd og by
Rynning har sett seg føre å gå etter i saumane kvifor og kor mange som faktisk hamna i slaveri. For når dei fyrst kom seg til dei større europeiske byane, vikla dei seg snøgt inn i eit uføre som dei der heime i Noreg korkje hadde råd eller høve til å kjøpe dei fri frå, kor mykje dei enn ønskte.
Kvinnene var frå by og bygd. Bygdejentene som først søkte seg inn til Kristiania, var oftast ikkje fine nok til å få seg jobb som tenestejenter. Med liten eller ingen skule bak seg, hadde dei heller ikkje kvalifikasjonar til å få seg jobbar i butikkar eller på kontor. Somme av dei enda opp som prostituerte.
Hjelpeforeiningar
Korleis gjekk det med dei norske jentene? Ikkje før etter 25 år byrja avisene i Noreg å skrive om dei store farane. Hjelpeforeiningar vart oppretta, både i Noreg og i utlandet, men det hjelpte lite: Mange satsa framleis på å finne lukka og reiste ut. Mange kvinner vart selde vidare frå europeiske byar, til andre land langt vekke, som Russland og land i Sør-Amerika.
Rynning vil dokumentere lagnadene til dei norske kvinnene. Med stort forteljaroverskot gjev han lesaren eit rikt innblikk i forskinga på den kvite slavehandelen. Boka trekkjer parallellar til Noreg i dag, når traffickinga igjen er aktuelt, men no med motsett retning og utanlandske kvinner: I dag er Noreg eit transitt- og mottakarland for kvinnehandel. Ein skulle tru vi hadde lært, men nei. Rynning får godt fram likskapen og dei tragiske lagnadane som vandrar mellom oss framleis, midt i Oslos gater.
Eskil Skjeldal
Eskil Skjeldal er bibliotekar og fast skribent i Dag og Tid.
Med stort forteljaroverskot gjev han lesaren eit rikt innblikk i forskinga på den kvite slavehandelen.
Fleire artiklar
SKULE. Kring 1450 måla Isefjordmeisteren Jesu første skuledag i kalktaket i Tuse kyrkje på Jylland. Det ville vore historisk rettare med skriftrullar av papyrus enn bøker av pergament, som prega samtida til kunstnaren.
Foto: Kalkmalerier.dk
Skriveskule ved Nilen
Skrifthistorier: Ottar Grepstad skriv om makta i skrift gjennom tusenår.
Den tyske fotografen og filmskaparen Leni Riefenstahl saman med blant andre Adolf Hitler.
Foto: NTB
Portrett av ei kvinne i flammar
Kvart år får eit knippe filmkritikarar presentera ein utvald film på Tromsø Internasjonale Filmfestival. Eg valde ein dokumentar som etter nok eit gjensyn gjer meg usikker og fascinert.
Bollar til alle – alltid: Her er det sjølvaste Slottet som deler ut 3400 bollar i høve eit kongeleg jubileum.
Foto: Lise Åserud / NTB
Kor mange syrer må til for å lage ein sjokoladebolle?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Eit langt utdanningsløp kan by på store utfordringar for dei som har ADHD. Eit aukande antal vaksne oppsøker helsetenesta, inkludert dyre privatklinikkar, for å få ein diagnose.
Foto: Gorm Kallestad / AP / NTB
– ADHD-diagnosen skal henge høgt
Det har vore ein kraftig auke i talet på ADHD-diagnosar og bruken av ADHD-medisin dei siste åra. Blir diagnosen utvatna når kjendisar snakkar han opp?
Papiravisa