ANDREAS HOMPLAND

hompland@online.no

Partilandsmøte er politiske verkstader som snikrar program, pussar på politikken og syner seg fram for kommentariat og veljarar – særleg dei som sit på gjerdet.

Det er sosiale hendingar som skal profilera saker, bygga semje og skapa eldhug, men det er også ein scene for å lufta indre motsetnader og tømra kompromiss i korridorar og komitear og på nachspiel. Eit vellykka partilandsmøte skal enda i eit halleluja som skaper hornmusikk i bryst og valkamplyst.

Digital avstand i pestens tid skaper ikkje same samhald som sosialisering og serieklemming. Det snevrar inn partileiingas høve til kontroll over landsmøtemugen gjennom personleg overtaling, trugsmål og anna politisk press. Fraksjonering, politiske byteavtalar og taktiske vurderingar blir meir uføreseielege.

LANDSMØTESESONGEN er halvvegs, så Byråsjefen meiner tida er inne for å vurdera om partia har flytta på seg, funne på noko nytt, styrkt eller svekt seg.

Arbeidarpartiet gjorde tre rørsler i jakta på sporet av den tapte tid: ei mot nord, ei ut i distrikta og ei til venstre – i tydinga meir stat og styring. Dei påførte seg eit akutt rusproblem, men bakrusen kan gå raskt over. Gløden er kanskje ikkje på topp, men arbeidslysta er ikkje dårleg, og dei slit mindre med baksnakking og eigenrådige trønderar.

Raudt skulle ta eit nytt byks frå revolusjonsromantikk til grøn kvardagspolitikk i håp om å bryta sperregrensa, men blei tatt av havvind, olje og innvandring.

MDG skulle ta eit steg fram for å vida seg ut, men enda med å ta to steg tilbake i fundamentalistisk sekterisme. Som det ville ha heitt i Tyskland, der dei grøne er store og breie: Fundis vann over Realos.

SV ER TATT AV lokale vindkast og har landa på storskala klimakamp mot og for vindmøller i balansen mellom klima, natur og miljø. Dei tok etter Raudt og vil ha meir sjølvbestemt abort. Tennene skal bli ein del av kroppen, og SV er for gratis tampongar og døgnopne toalett i byane. Partiet som hadde stor tillit i skule- og kunnskapspolitikken, prioriterer nå kamp mot karakterar i grunnskulen og eksamen på vidaregåande.

Så langt er det litt murring i rekkene, men berre Charter-Svein har tatt bindet frå munnen og meldt seg ut. Om partiet skal med i regjering, blir avgjort av medlemmene i uravrøysting.

VENSTRE ER MOT burhøns og vil flaksa fritt og grønt. Det gir Erna Solberg løyve til så lenge dei held seg innanfor regjeringshønsegarden. Cannabis på polet fall, men det blei ja til vin-i-butikk og fleire rovdyr. Sjølv om partiet har fire drøymedepartement, har dei berre sakseigarskap til rusreforma, og det er neppe nok til varig valrus.

Venstre har tatt eit avgjerande steg i sjølvpresentasjonen: Dei står nærare Framstegspartiet enn Senterpartiet. Dei trur ikkje lenger det er bruk for partiet i heile landet, for der er veljarbestanden for tynn, sjølv med den omreisande Abid Raja som ikkje-psykopatisk distriktsalibi.

Med hjelp frå Høgres talknusarar og spinndoktorar satsar Venstre på unge urbanistar og etablerte idealistar. Det gir færre røyster i resten av landet enn i Oslo, Asker og Bærum. Der kan dei sikra to mandat med lånerøyster frå Høgre, som dei er grønare enn og står til høgre for i økonomisk politikk. Om liberalisten Rotevatn skulle koma inn frå Hordaland, er det ein bonus.

Dette kan høyrast ironisk ut, men Guri Melby forstår det, for ho har mastergrad i litteratur på Harald Eias humor.

FIRE AV DEI GAMLE partia har ennå ikkje hatt landsmøte, så dei kan ta høgde for kvar konkurrentane har plassert seg, prøvd å kappa nytt land eller gjort seg sårbare.

Framstegspartiet har utsett sitt landsmøte til august–september. Det er smittevernfagleg overkorrekt, men truleg fornuftig for å dempa pandemisk uro om program, profil og personar. Den eine viktige saka er formell markering av at Sylvi Listhaug tar over partiet på odel. Det er ei anna sak om åsetesretten er intakt, den som gir rett til å ta over bruket udelt.

Høgre, som har svevd koronahøgt på meiningsmålingane, har landsmøte om to veker, så det vil Byråsjefen landa etter himmelfarten.

KRISTELEG FOLKEPARTI skal forsamlast digitalt denne 1. mai-helga. Etter at Ropstad og Bollestad vann ein pyrrhossiger då Solberg opna for å revidera abortlova, har dei nå fått ein sårt tiltrengd gåvepakke med SVs vedtak om å utvida kvinners frie vilje til 22 veker – ikkje fordi kristensosialistar og andre med etisk omsut for spirande liv vil strøyma til og løfta KrF over sperregrensa, men fordi dei får ei livgivande og mobiliserande hjartesak som kan skremma lunkne kristenfolk ut av dødsskuggens dal og til valurnene i kamp mot det vonde.

OG BAKOM SYNG Senterpartiet for arbeidande folk i skogane, langs kysten, i nord, i innlandet – og med ein trudelutt i Groruddalen. Dei møtest først i juni og kan legga ut trumf når alle andre har spela ut sine kort. I mellomtida vonar mange at Trygvetrollet vil sprekka, men det kan like gjerne gå som i det agrare ordtaket: «Maikulde gjør bondens lader fulde.»

Faktum er i alle fall at partilandsmøta til nå har manøvrert under trykket av senterpartibølgja.

DET GJELD Å HALDA UT og leva med at det ikkje er 22 veker til valet, men berre 18. Og merka seg at kongen ikkje har sendt helsing til nokon av partilandsmøta, men til Naturvernforbundet.

Andreas Hompland er
sosiolog og skribent.