Andreas Hompland

hompland@online.no

Arbeidarpartiet har lege skamfullt lågt på meiningsmålingane. Dei har ikkje forstått kvifor, for dei har lansert ein olja kraftpakke for arbeidsfolk i distriktsindustrien, og Jonas har vore på pilegrimsvandring mot venstre og bort frå kompromissa som har skapt ulikskap og sentralisering.

At det nå er vanlege folks tur nedanfrå, lyder annleis enn det statlege slagordet ovanfrå i førre valkamp: «Stille krav og stille opp.» Nå seier nestleiar Hadia Tajik frå Bjørheimsbygd det slik: «Vi er partiet for de som går på jobben, for de som har en jobb, for de som vil ha en jobb, for de som skulle ønske at de hadde en jobb.»

Det går framleis ikkje steinbra, men oppover, og der møter dei Vedum og Bøhler i sekkeløp på veg nedover.

DET GIR STADIG LÅGE odds på totalisatoren om Jonas Gahr Støre blir statsminister etter valet, sjølv om partiet skulle stivna på oppløpssida som for fire år sidan. Støre kan uansett koma baklengs til makta med ei mindretalsregjering, som Bratteli etter valnederlaget i 1973. Det ville vera tungt nok å samarbeida med det ube­reknelege Senterpartiet, men endå meir komplisert om fleire ukjende faktorar må summerast inn i styringsgrunnlaget.

Den sosiologiske aforismesnikkaren Arvid Fennefoss, som i gode stunder aspirerer til å vera ein arvtakar etter Nils-Fredrik Nielsen, han med 1968, seipanettar og tristessar, har levert denne: «Kjernen i SV og Rødts valgkampstrategi er å gå i Arbeiderpartiets barndom fremfor i sin egen.» Dei prøver å mima det dei trur Einar Gerhardsen ville ha gjort – når han ikkje lét ekspertane styra, heldt tale på Kråkerøy og hadde Haakon Lie til å orientera om kommunistiske halvjomfruer.

ERNA HAR GÅTT sjarmøretappen gjennom Trondheim by til Nidarosdomen, utan å møta lysfontener. Det gir høge odds om ho får fire år til. Ho gjer det i alle fall ikkje dersom «de to små tullepartiene» for spesielt interesserte hamnar under sperregrensa.

Om Venstre skal ein aldri seia aldri. Partiet er blitt splitta og har delt seg mange gonger, men likevel overlevd i 137 år. Etter å ha trødd vatnet, rota rundt med ulike profilar, vore juniorpartnar i høgreregjeringa og hatt ufrivillig nullvekst i fleire år har dei nå lukta på prosenttal over sperregrensa. Når FNs klimapanel endå ein gong slår fast at det blir villare, varmare og våtare klima, dryp det litt på Venstre.

BYRÅSJEFEN KJENNER ein kar som er generisk høgremann og har vore høgt oppe i kadersjiktet i oslopartiet, men som nå skal stemma Venstre. Han har for så vidt gjort det før, men då var det taktisk, som hjelp til å få Venstre over sperregrensa og trygga regjeringsmakt for Solberg. Men nå er det faktisk, og som eit signal til Høgre om at det må bli slutt på oljeleiting. Han er blitt grøn bestefar.

Han er slett ingen lillaveljar; han er av dei liberalkonservative og blågrøne, slike som MDG har støytt frå seg ved å støtta Støre som statsminister, og med hang til å vera formyndar over enkeltmenneskets frie vilje og val. Byråsjefen har elles merka seg at mens andre partitoppar helst snakkar seg bort frå spørsmålet om kva for eit anna parti enn sitt eige dei kunne tenka seg å støtta, er Sanner rask, klar og sannferdig: «Mitt parti nummer to er Venstre.»

PARTILEIAR MELBY seier «borgarleg side» med same salvelse som Trine Skei Grande, men utan å vera så LO- og Arbeidarparti-immun som forgjengaren. Melby minner om at Venstre er eit sentrumsparti som ikkje vil låsa seg til høgresida, men kan flørta og samarbeida begge vegar – på sikt.

Men om ho skulle gjera alvor av å ta ein Sponheim, seier den prøvande venstreveljaren takk for laget, for det er eit grønt Vesle-Høgre utan privatskrekk han gjev si røyst. Venstre er ei naudhamn for verdikonservative høgrefolk med forvaltaransvar som vil forandra oljepolitikken for å bevara klimaet.

KRISTELEG FOLKEPARTI er verre ute i dødsdansen, for dei er omgitt av spekkhoggarar på fleire kantar. Det er typisk for eit parti som er i ferd med å abortera, at dei satsar alt på kontante og eksklusive hjartesaker for å mobilisera dei mest trufaste og lojale i den svinnande flokken. Og om dei mest kristne frå dei mørke eller ekstatiske bedehusa sviktar, må Kjell Ingolf Ropstad setja sin lit til moskeane.

På dagen i dag er verken Partiet De Kristne frå Bergen eller Sentrum med Lippestad og fråfalne bondevikingar store nok til å koma inn på Stortinget, men dei kan stela så mange røyster at heller ikkje KrF kjem gjennom Perleporten – bortsett frå Bollestad og Ropstad på direktemandat i sørvest.

FRAMSTEGSPARTIET er også i havsnaud etter at Siv Jensen mønstra på i Redningsselskapet. Dei mest hardbarka i nærområda lar seg lokka av Demokratane, Liberalistane og andre reine og ranke lysglimt frå ytre høgre.

Sylvi Listhaug seier ho mistar nattesvevnen i frykt for at dei venstreradikale får makta over landet vårt og lar det bli snikislamisert. Det ho kan håpa på, er at «den gjengen der» opnar kvotegrensene for alle som har vore, eller skryter på seg å vera, støttespelarar for Noreg i kvinnefrigjeringa og demokratioppbygginga i Afghanistan, men som nå har rømt til Iran, vondskapens akse i nærområda.

Det er von i hangande flyktningsnøre.

Andreas Hompland er sosiolog og skribent.