Essay
Krise er Europas mor
BRUSSEL: På ein tankesmiekonferanse i Brussel stridest dei lærde om Europa er inne i ei eksistensiell krise eller ikkje.
Foto: Efrem Lukatsky
Eg var komen til Belgia for å oppleve Brussel i krigstid. Eg ville kjenne på stemninga i dei straumlinjeforma byråkratkatedralane der Nato og EUs teknokratar formar verda med ord, i byen som kallar seg Europas hovudstad, sjølv om ingen andre gjer det.
Eg ville høyre korleis maktarbeidarane skildra dette underlege punktet i historia, hausten 2023, eit halvår før EU-parlamentsvalet, i kjølvatnet av pandemien, to år etter fullskalainvasjonen, idet glansbildet av Zelenskyj byrja slå sprekkar og det byrja sige inn at Russland sannsynlegvis kom til å stå att med noko Putin kunne kalle siger.
«Korleis vege ei historisk hending idet ho utspelar seg?» skreiv eg i denne avisa i blodtåka våren 2022. «Korleis vite om dette var krisa som alle dei andre krisene hadde gjort oss blaserte i møte med, om dette var vendepunktet kavalkaden av unntakstilstandar hadde herda oss mot? Kunne det tenkjast at forteljinga om Europa skulle bli: Ulv, ulv, ropte dei i kor i årevis, heilt til bjørnen kom og åt dei alle? Korleis vite om dette var annleis eller meir av det same?»
No, to år seinare, verka det desto tydelegare at februar 2022 faktisk hadde vore vendepunktet for Europa, ikkje pandemien, ikkje brexit, ikkje Trump-dynastiets første periode, ikkje finanskrisa, flyktningkrisa eller straumkrisa, men krigen, med si djupe omkalfatring av kart og terreng, overnasjonale strukturar og politisk sjølvkjensle.
Eg hadde ein mistanke om at vi (og med vi meiner eg kanskje eg) er for språkfattige når det gjeld dette med Europa, på ein måte som gjorde oss dårleg rusta til å sjå korleis vi blei endra av dei nye omstenda. Derfor hadde eg meldt meg på Bruegel-konferansen, for å utsette meg for folk som ikkje driv med stort anna enn å formulere Europa.
Bruegel er kanskje verdas mektigaste finanspolitiske tenketank. Kvart år samlar dei tungvektarar frå regjeringar, finansverda og akademia, og i år var temaet «A symphony in progress: shaping a new agenda for Europe». Eg hadde fått innpass under dekke av å vere journalist – ikkje som eksistensielt forvirra EØS-borgar frå EUs randsone, på leiting etter parallellar mellom EUs kriser og andre krisekjensler.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
