Essay
¿ Såpe
Ein kan leike at den mest aktuelle boka akkurat no er eit obskurt prosadikt om såpe.
Ein av dei mange absurde reklamane for verdas «fyrste gjennomsiktige såpe», Pears’ Soap, produsert i Oxford Street i London og seld særleg i Nigeria, i India og på Sri Lanka.
Lytt til artikkelen:
Det har vore mykje snakk om Albert Camus’ roman Pesten den siste tida. Folk deler sitat som «…det er trettende å være pestbefengt. Men det er enda mer utmattende ikke å ville være det» og «for ganske enkelt å fortelle om det en lærer under en farsott, nemlig at det finnes mer hos menneskene å beundre enn å forakte». Sitata vert delte som om dei var profetiar. I ein tekst i VG skriv Jan Kjærstad: «Bøker har sin tid, og om noen bok har sin tid nå, er det Pesten.»
Men om ein vil lese fransk etterkrigslitteratur for å forstå det som no utfaldar seg i samtida, finst det ei anna bok, skriven av ein av Camus’ brevvener, som er vel så treffande. Ei bok som høver for den sinnstilstanden vi no er i, isolerte med dei næraste tinga våre, i eit samfunn der styresmaktene har gjeve oss eitt ansvar framfor alle andre: å vaske hendene.
Såpe heiter boka. Ho er eit slags dikt, eit slags essay, ei hybridform. Eit dikt om såpe, men òg ei forteljing om det å skrive ei bok om såpe.
«For ditt intellektuelle toalett, kjære lesar, her er ein tekst om såpe», skriv forfattaren, den franske surrealisten Francis Ponge. «Såpe, berre såpe!»
Det er ei herleg bok. Vittig og leikande. Ei bok som unner seg sjølv alt det ho vil ha, og alt ho vil vere. Ei fråssande bok. Om såpe som ting. Kvalitetane til såpa. Såpa skummar, ho går i oppløysing, ho er laga av talg eller anna feitt materiale, som olje. Ho liknar fyrst ein hard stein, men i vatnet vert ho glatt og skummande, og berre når ho vert brukt og dermed uttømt, finst ho verkeleg for oss. «Det er mykje å seie om såpe», skriv Ponge. «Nettopp alt såpa seier om seg sjølv, heilt til ho svinn bort, til temaet er uttømt. Derfor er ho nettopp den perfekte tingen for meg.»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
