Essay
Tilbakeslaget mot tilbakeslaget mot det som nettopp byrja
Skulpturkopien av sigersgudinna Nike av Samothrake i ettermiddagssola framfor Caesar’s Palace.
Foto: Ida Lødemel Tvedt
Eg skulle ta nattbuss frå Las Vegas, via Los Angeles til San Francisco. Derfrå skulle eg vidare opp langs vestkysten. Eg såg meg tilbake i ettermiddagssola, mot The Mirage Hotel og Caesar’s Palace, der skulpturkopien av sigersgudinna Nike frå Samothrake stod og hovudlaust velsigna alle eskapadar. Ho såg enda vakrare ut her enn i originalen, som står på toppen av ei trapp i Louvre i Paris. I Vegas var ho varmare opplyst, lettare å gripe, i omgivnader som gav djupare gjenklang med Nikes mytologisering av krigstematikk.
Dei binder Vegas saman, alle desse halvhjarta og på ingen måte sjølvhøgtidelege referansane til eldgamal europeisk stordom. Referansane til Romarriket og dei gamle grekarane er raska saman, hulter til bulter, slik at heile byen blir ein slags rufsete antikken-temapark. Poenget er ikkje å lære noko spesielt av alt dette arkaiske, men heller å tenke minst mogleg, noko slike kulisser legg til rette for. Her skal ein berre la seg rive med av berg-og-dalbanene, av både euforien og det påfølgande oppkastet. Vegas er eit slags levande internett. Lag på lag med sminke og glitter, neon og plastikk og pikslar, kasinohaller utan klokker, utan kart, utan vindauge. Røyndomsflukt manifestert i arkitektur. Dommedagsskrolling IRL. Vegas er vakkert fordi Vegas er tragisk: full av vilje, full av overgiving, komfortabel med både imitasjon og det kunstige, men ikkje mindre sjelfull av den grunn.
I skumringa køyrde vi gjennom Mojaveørkenen. Det var ei openberring. Fjella, som hadde overraska meg då eg kom med bussen andre vegen, såg enda høgre og meir majestetiske ut no. Kveldslyset trekte dimensjonane fram i dei terrakottaraude taggane som gjerda inn kraterlandskapet, og bakanfor dei låg blåne etter blåne bakover så langt ein kunne sjå. Kaktusane var ikkje boblete teikneseriekaktusar. Dei var skrinnare, tørrare, meir hardbarka. Likevel rike på grumsete nyansar. Den knusktørre ørkenen var forbløffande fargerik, utan at kameraet mitt var i stand til å fange det opp. Til det var flatene for store, kontrastane for subtile. Eit augneblikk trudde eg at eg såg ein innsjø, ein oase, men det var korkje vatn eller eit fata morgana: Det glitra som sølv i ei slette av solcellepanel. Der sat vi, ein bunt framande menneske i ein buss, vogga inn i solnedgangen, gjennom det vakraste landskapet eg akkurat då kunne hugse å ha sett. Det heile var så fint at eg blei sittande å sippe meg inn i kvelden, medan eg høyrde på Bruce Springsteen-slagerar og folkemusikaren John Prines «The Great Compromise», ein song som personifiserer Amerika som ei jente ein før hadde kjangs på, men ikkje no lenger.«I really love America», sa han om den songen. «I just don’t know how to get there anymore.»
Eg vakna då bussen køyrde inn i San Francisco, og rusla opp dei bratte bakkane i China Town til University Club, der eg budde nokre dagar medan eg vitja kjentfolk. Ein morgon i klubbhuset tjuvlytta eg på fire sosietetspensjonistar som åt frukost ved bordet ved sida av mitt, medan eg prøvde å sjå ut som om eg tok notat om noko heilt anna. Dei prata om Ukraina-krigen som om heile Europa stod i brann, men utan at europearar flest heilt forstod det. Ein av dei, som eg tippa var ein psykoanalytikar av Jung-skulen, basert på det ho hadde prata om tidlegare, sa: «Europa går gjennom noko forferdeleg. Heile den regionen kjem til å vere i deep shit i lang tid. Mange kjem til å bli føkka, for det kjem ikkje til å vere velferdssystem intakte for å ta seg av dei lenger. Dette kjem til å gjere med europearane det den kalde krigen gjorde med oss. Dette kjem til å definere dei på måtar dei ikkje kjem til å fatte før lenge etter at det har hendt.»
Etter frukost jogga eg gjennom byen, gjennom hordar herja av crack og metamfetamin. Ei kvinne med rivna, småblomstra kjole, håret i alle retningar og rykkingar i andletet dytta ei handlevogn over vegen medan ho brølte setningar som kunne ha vore skrivne av Keats. Land of eloquence, det har alltid vore mitt kjælenamn på USA. Det veltalande landet. Ingen stader i verda vert misere meir fengande formulert. «It’s just that I suffer very eloquently», som det intellektuelt undervurderte vestkystgeniet Joni Mitchell sa. «Det er berre det at eg lir så veltalande.» Eg sprang vidare forbi Alcatraz og Golden Gate Bridge, til ein skog der eg gjekk meg litt vill medan eg høyrde på ein podkast med verdas mest sympatiske forfattar, George Saunders, som snakka om kvifor snillskap var svaret hans på dei fleste av dei kompliserte konfliktane som opptar oss i det offentlege. Då eg fann stien att, var det ved eit skilt som sa: «Ikkje plag eller mat prærieulvane!» Sjølv dei mest sofistikerte byane på denne vestkysten er framleis eit tynt tilslørt Det ville vesten.
Frå San Francisco drog eg til Seattle, med Seattle-musikk på øyra: skranglete, mannselskande, feministisk punk med fantastiske tekster og gode punchlines: Tacocat som syng at når verda går under, bør ein vere i Seattle, og Sleater-Kinney, som i ein parodi på kvinnesynet til ein poserande woke mann syng: «I like those complex female characters, but I like my women to go easy on me.» Eg hadde blitt tipsa om å bu i Ballard, eit nabolag som viste seg å vere dit det skranglete Seattle går for å døy. Her var folk flest hipsterar som ikkje var hippe lenger, men ein hær av middelaldrande middelklasse der alle kvinnene var uniformerte i yogatights og væpna med barnevogn, og der alle mannfolka kledde seg som om dei var tolv år: i knelange shorts, fargerike skuggeluer og den typen ironiske T-skjorter som får meg til å føle meg som mormor mi, som sa: «Eg forstår ikkje kvifor folk no til dags skal ha så mykje prat på kleda sine.»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
