Andreas Hompland

hompland@online.no

Førjulstida har vore stri. Éin dag var nettet nede og TV-en svart. Slikt skjer når det er kabelarbeid og oppgraderingar på gang. I vår digitale og mobile verd kan ein i heldige fall ty til dårlegare og dyrare naudløysingar slik at ein ikkje er heilt lamma. Så avhengige er me av å vera tilkopla.

Dagen etter var det like svart, så eg måtte til pers, ringa kundeservice og venta til platt musikk og meldingar om at eg rykte framover i køen.

Då eg fekk kontakt, tok kalamitetane til. Mannen i telefonen fann ut at det ikkje var noko gale med nettet, for på skjermen sin såg han at det ikkje var problem hos andre i strøket. Han slo fast at Get-boksen var daud og måtte bytast. Med Posten ville det ta mange dagar, men eg kunne få ein ny hos Elkjøp. Det ergra meg grovt at eg ville mista alt eg hadde lagra og sett fram til å sjå, og sjå om att, men eg innsåg at dette måtte eg bera.

DÅ EG HADDE plundra med misvisande bruksrettleiing og til slutt fått kopla alt opp att, kom det berre feilmeldingar, så det blei nye rundar med kundeservice. Dei kunne sjå på skjermane sine at eg det ikkje var min feil, slik eg frykta: Eg hadde kopla rett, men fått feil boks. Dei lova at det skulle gå bra likevel, berre systemet blei oppgradert. Det heldt me på med i fleire rundar over fleire dagar. Dei gav meg stadig nye instruksjonar; eg fekk digital angst og følte meg stadig dummare.

Dette er eit velkjent generasjonsfenomen, så eg fekk tilkalla yngre krefter. Ho har heller ikkje mellomteknikken, men er mindre hjelpelaus enn faren når det buttar mot, for gjennom digital osmose er datalogikken habitualisert. Men stadig var det like daudt og svart.

FOR Å GJERA denne klagesongen mykje kortare enn han har vore, går eg til nest siste vers. Etter ei veke dukka det opp ein fysisk montør. Han fann raskt ut at nokon hadde kutta ein kabel då dei grov i grannelaget utan å undersøka først.

Montøren spjelka kabelen, og då var nokre sorger sløkte, men siste vers varer ennå, til refrenget «Kom i gang med din nye TV-opplevelse – tilpasset en moderne hverdag». Eg har fått eit meir komplisert, ustabilt og dårlegare tilpassa tilbod, til ein høgare pris. Eg tar høgde for at eg kan ha «feilopplevd» alt dette, men uansett seier eg «faen ta alle oppgraderingar» og sluttar meg til Jan P. Syse: «Det som er i orden, skal ikke repareres.»

DET ER URETTVIST at denne klaginga har gått ut over Get, for det skal dei ha: Dei er godt kursa i å vera tolmodige og ikkje irritera seg så mykje over digitale undermålarar at dei fornærmar oss utdaterte. Men det er skilnad på vennleg og nyttig kundeservice.

Dette skal dei også ha: Det strøymer på meg så eg knapt kan anda med gode tilbod – og nett no, denne: «Kom hjem til en dansende Hugh Grant. Får du ekstra julestemning av å se Love Actually? Da har vi en god nyhet. Nå ligger den nemlig ute i Get nett-tv og vi spanderer! Kom hjem til en god porsjon hverdagsmagi, i årets koseligste måned.»

Men det er ikkje slik magi eg vil ha i heimen. Eg vil ha internett gjennom eit breiband som fungerer greitt. Eg vil sjå lineært TV utan å måtta styra med å manøvrera i lange og rotete menyar med ekstratilbod. Eg vil vera fri til å ta opp og lagra og spela av og spola forbi som eg vil, når eg vil; det sparer meg for mykje reklame, buljongpar og masete oppgulp. Det er den gode sida av «din nye TV-virkelighet». Film er uansett best på kino.

BYRÅSJEFEN liker ikkje at eg bruker strengt tilmålt og offentleg spalteplass til personleg klaging, og at eg blir sinna mann som legg skulda på andre for at eg kjem til kort. Det skulle ta seg ut om Forvaltninga oppførte seg slik!

Eg er samd i det, men: For det første dyrkar Spaltisten det klassiske, journalistiske jungelordet «Det er aldri så gale at det ikkje kan bli ei god historie ut av det.» For det andre prøver eg å bygga ein meir allmenn himmel over det som ergrar meg; eg prøver å gjera det til noko tidstypisk.

Digital kompetanse er plagsame greier. Me er mange som ikkje har glede av det, og som slit med å henga med. Og dei som er kompetente, ser ikkje grensene for sin eigen kompetanse: Problem som ikkje kan løysast på skjerm og over telefon, men har ein materiell komponent, er utanfor tankehorisonten.

DET ER IKKJE BERRE «ufor­glemmelige TV-opplevelser» me blir velsigna med i den kommersialiserte forbrukarjula som er rundt oss på alle kantar: Det skal lysa i stille grender så heller ingen avkrok er mørk. Desse versa har eg frå Julesanatoriet med Kari Slaatsveen og Ingrid Bjørnov, som har plukka dei opp frå opphavsmannen Øystein Hauge, som la dei ut på tidslina si på Facebook.

Det lyser i grelle grender

av LED-lys frå Europris

av slynger og stæsj frå Nille

der englar kjem sekkevis

Med tre tusen watt han helsar

vårt hellige himmelball

ein seks meter bleikfeit nisse

som kom og vart plastavfall

HA EIT GODT og nedgradert midtvintersblot nå som sola snur.

For julefredens skuld, og for at det skal bli same procedure, håpar eg du ikkje får ein hard pakke med Get-boks under treet.

Andreas Hompland er
sosiolog og skribent.