Bok
Kjærleikens flo og fjære
Minnet er både ven og fiende i Prousts stilleflytande prosa.
Marcel Proust (1871–1922) fotografert i 1895.
Kven er du på utsida, den sida andre meiner dei ser, og kven er du på innsida, den berre du ser? Truleg er skilnaden større enn du har tenkt deg, og endå mykje større enn dei andre har tenkt seg, om dei i det heile har tenkt over saka. For dei har vel nok med sitt, dei også. Slike ting kjem eg i tankar om under lesinga av Swanns kjærleik, ein roman i den store romanen På sporet av den tapte tid av Marcel Proust.
Fransk overklasse
Swanns kjærleik er ei nyomsetjing i klassikarserien frå Skald, og nok ein gong eit litterært høgdepunkt. Det kjem ikkje av handlinga i boka, men måten ho er skriven på, den grundige granskinga av menneskesinnet som truleg berre fiksjonen kan gje oss, og då særleg når han ser ut som noko faktisk.
Proust skriv om hendingar i sosietetslivet i Frankrike, truleg i 1880-åra (teksten nemner ein president Grévy, og han regjerte i tidsrommet 1879 til 1887), då ein velståande herremann, Charles Swann, forelska seg i Odette de Crécy, ei ung dame som, syner det seg etter kvart, har intim omgang med ein heil del andre menn, og nokre kvinner også. Alt dette er usynleg for Swann i byrjinga, då han er i hyppige selskap hjå ekteparet Verdurin, som roser seg av å samla fargerike personar i krinsen sin, der få gjer noko nyttig, men alle skriv brev heile tida, og personar kan falla inn i og ut av nåde utan konkret årsak.
Swann tykkjer ikkje så mykje om Odette i byrjinga, men eitt eller anna ved henne grip han, og snart krinsar tankane hans om Odette og lite anna. Han er så å seie fanga av gravitasjonen hennar, men denne tilstanden er ikkje stabil. Opp over øyra forelska som han er, vil han også ha ho heilt for seg sjølv, men det er ikkje mogleg, og snart vert han gripen av sjalusi.
Kvernande tankar
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
