Bok
Femti år ved mikroskopet
Eva Tind freistar å leve seg inn i livet til ein viktig ukjend forskar.
Eva Tind er forfattar, biletkunstar og filmskapar.
Foto: Les Kaner
Den faktiske Marie Hammer (1907–2002) var ein dansk zoolog som spesialiserte seg på mikroorganismar, ofte kalla mosemidd. Gjennom forsking på mange kontinent søkte ho særleg å bevise teoriar om kontinentaldrift. Eva Tind har brukt Hammers sjølvbiografi, brev, dagbøker og anna skriftleg og biletleg materiale for å skrive soga om eit kvinneliv som ligg tett på det verkelege.
Historiske og biografiske romanar har fått eit nytt sjangernamn: eksofiksjon. Denne sjangeren hadde lenge eit dårleg ry, men har fått eit oppsving i det siste. Særleg kjem det bøker om kvinner med bragder som har vore oversette i eit mannsdominert samfunn. På bakgrunn av eit verkeleg liv konstruerer forfattarane ein tekst som er meir eller mindre faktisk, meir eller mindre fiktiv. Det kan bli bra litteratur, det kan bli veldig spekulativt – eller det kan bli uinteressant. Eg tykkjer Tinds biografiske roman i litt for stor grad fell ned i siste kategori.
Millionar usynlege dyr
«Jeg brukte 50 år på å få de små dyrene i tale før jeg endelig kunne samle jorden», seier Marie Hammer i eit intervju til sist i boka. Medan vi les, veit vi ikkje om intervjuet er fiktivt eller autentisk, først i etterordet kjem det fram at det er oppdikta. På same måte er det ikkje tydeleg om innklippa frå «Marie Hammers notisbok» som er spreidde utetter i romanen, er fiktive eller autentiske. I staden for å bli oppslukt av soga blir lesaren sitjande og grunde på sanningsgehalten.
Lesaren følgjer den dels fiktive og dels verkelege Marie Hammers liv frå barndomen på landsbygda i Danmark, gjennom forelskingar og studium i ungdomstida og vidare inn i livet som gift mor og husmor. Som for så mange kvinner blir det eit liv i spagat mellom omsorgsoppgåver i heimen og den oppslukande karrieren. At kombinasjonen mildt sagt er krevjande, er eit hovudpoeng, og dette handsamar Eva Tind godt.
Tind har hatt eit svært materiale å gå ut frå. Hammers liv var mangslunge og langt. Det var òg eit uvanleg kvinneliv. Det er prisverdig at forfattaren vil løfte fram ei heller ukjent kvinne som har tilført vitskapen store ting, men ho har ikkje fullt ut greidd å skape eit interessant litterært verk av det svære stoffet.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
