Mindreverdige troll

Sidan Festspillene i Bergen hadde Grieg og Ibsens Peer Gynt som opningsframsyning i år, kom eg til å tenkja på ei anna oppsetjing eg opplevde i Tyskland i 2014. Statsteateret i Brandenburg hadde då ein fullskala produksjon av Werner Egks opera med same namn.

Fram til då var dette den einaste gjennomkomponerte, heilaftans Peer Gynt-operaen i musikksoga. Men dette året kom det ein ny Peer Gynt-opera, komponert av estlendaren Jüri Reinvere, som hadde urpremiere ved Den Norske Opera & Ballett – til temmeleg blanda kritikkar.

Føraren begeistra

Blanda kritikkar fekk også Egks Peer Gynt-opera etter urpremieren ved statsoperaen i Berlin i 1938. Somme musikkmeldarar kritiserte han for plagiat, andre for å nytta «usømelege» musikkuttrykk, men all kritikken botna eigentleg i det same.

Egks opera er nemleg ein stilistisk potpurri der ulike sjangrar blir nytta for å teikna karakterane og miljøa i Ibsens dramatiske dikt. Og der det dreier seg om troll, forsynte komponisten seg frilyndt av tonespråket til Kurt Weill, særleg av den jazz- og kabaretprega Tolvskillingsoperaen frå 1928, med tekst av kommunisten Bertolt Brecht. Både Weill og Brecht var bannlyste i Hitler-Tyskland.

Men kritikken stilna brått etter at Adolf Hitler gratulerte komponisten personleg etter ei framsyning. Begeistra var også Joseph Goebbels: «Eg er stornøgd, det er Føraren òg. Ei oppdaging for oss båe», skreiv han i dagboka. Peer Gynt blei ein av dei største operasuksessane i det tredje riket.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare