Ikkje ein epidemi

VG, BA og Dag og Tid omtalar alle den eksplosive auken av autisme i Noreg, med særleg fokus på barn under fem år og jenter. Debatten har halde fram i Dag og Tid. Bakgrunnen er rapportar frå helseinstitusjonar om ekstreme ventelister på tilbod i spesialisthelsetenesta for autistar. Per Anders Todal skriv at den firedobla auken hos dei under fem ikkje åleine kan forklarast med at diagnosekriteria er utvida eller at vi er meir merksame, og at tilstanden deira er så alvorleg og synleg at barna ville blitt viste til utgreiing også for femten år sidan. Todal er i godt selskap når han i den pågåande debatten om autisme-auke ikkje viser til at førekomsten for autisme på verdsbasis ligg på 1–2 prosent, medan me her på berget ligg på 0,8 på ein god dag etter den eksplosive auken.

Forskarar spekulerer i årsaker til den «eksplosive» auken. På 60-talet hadde vi kjøleskapsmødrer å skulde på, på 90-talet var vaksinane syndaren, i Bergensavisen, som fører parallell debatt med same tematikk som i Dag og Tid, blir det no erklært at migrasjonsprosessar har skulda. Journalisten i Dag og Tid slår fast at innvandra foreldre har høgare andel autistiske barn enn det ein ser i heimlanda deira. Det blir ikkje snakka om at heimlanda mange av desse kjem frå, nesten ikkje har autistar, fordi dei ikkje blir diagnostiserte der. I Singapore har auka kompetanse og kunnskap om autisme ført til at fleire får riktig diagnose i dag, og fleire studiar viser at det er raskt aukande førekomst av autistar i afrikanske og asiatiske land, noko som kan tyde på at manglande kunnskap har vore ei hindring for riktig diagnose til rett tid tidlegare, på same måte som her i Noreg.

Den auka kunnskapen her har ført til at fleire autistiske barn blir fanga opp før dei må lide seg gjennom grunnskulen utan å bli sett og forstått. Ei gledelig nyheit blir vinkla som ein katastrofe i debattane i VG og Bergensavisen som går parallelt med den i Dag og Tid. Autistar blir framstilte som ei byrde kommunane ikkje vil lastast med, og auken av autisme blir framført som eit hjarteskjerande tragedienarrativ med overarbeidd helsepersonell som ikkje ser ut til å forstå at det ikkje er autisme som er problemet, men systemet dei er ein del av. Dersom ein brøkdel av midlane som blir utdelte innanfor autismefeltet, hadde gått til å undersøke korleis autistar fungerer og kva tilretteleggingar som må gjerast i samband med dette, hadde bildet sett heilt annleis ut – også for det lidande personellet.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare