Kva ospa og dei andre trea kan fortelje oss

Eg sit på benken utanfor hytta mi. Det er så stille, så stille. Hunden tuslar rundt og leitar etter beinet han gøymde tidlegare på dagen, men som han har gløymt kvar låg. Eg høyrer ikkje anna enn susinga frå trea som står rundt hytta. Eg lyttar til susinga. Det er mange ulike tre å lytte til. Eg kan nemne ask, selje, hassel, bjørk, svartor, rogn og osp.

Før, då eg var lita og var på hytta, var mor og far her òg. Mor kunne kunsten å fortelje. Nokre gonger så levande at eg mest vart redd. Då vi gjekk ute i skogen rundt hytta, fekk ho meg til å sjå at tre, stubbar, steinar og haugar likna på noko. «Sjå der, du», sa ho. «Det der liknar på ein bjørn.»

«Ser du trollet der borte», kunne ho seie. Nokre gonger, når eg gjekk åleine på stigane, vart naturen så nær og levande i all sin figurative fasong at eg berre måtte komme meg tilbake til hytta. Hjartet slo fort etter at eg hadde sett både det eine og det andre ute i skogen.

Eg sit på benken utanfor hytta og lyttar til susinga frå trea. Eg tenker at trea vil fortelje meg noko. Plassen der hytta ligg, heiter frå gamalt av Under ospene. Det forstår eg godt. Det står fleire osper her. Ospa er lettast å forstå. Ospa rislar og raslar så høgt og vakkert. Ospa er mest oppteken av vêr og vind, regn og sol.

Om eg reiser meg og går litt nærare skogen, høyrer eg selja. Seljene står tett, tett saman. Eg trur det er kjekling eg høyrer frå dei. Dei er usamde om kor stor plass dei har, og kor grensene skal gå. Eg trur det er ein slags nabokrangel eg høyrer.

Hasseltreet er mest oppteke av kor stor avlinga blir i år. Ein gong fann eg ein liten haug med nøtteskal. Det var ekorna som hadde vore der. Eg er ikkje sikker på om hasseltreet likar eller ikkje likar at ekorn og menneske et nøttene. Eg trur mest det er fint for hasseltreet at avlinga kjem til nytte, berre ein er varsam når ein plukkar nøttene. Det kan gjere vondt for hasseltreet når ein riv av ein bunt med nøtter.

Bjørkene sladrar seg imellom. Dei held orden på kven som kjem og kven som går på stigane i skogen. Så rislar og raslar dei høgt nok til at dei næraste bjørkene høyrer det og sender beskjeden vidare, som ein slags kviskreleik.

Asketreet er det mest stødige og rolege av trea rundt hytta. Det skal litt meir enn ein lett bris til før ho tek seg bryet med å risle med bladverket. Ho er den som kjem sist med lauv. Det er nesten blitt sommar før bladverket fyller dei store, lange greinene.

Asketreet snakkar ikkje om laust og fast, likt og ulikt. Asketreet har større tankar enn som så. Ho kan sitere Sivle, har eg høyrt, Hauge òg. «Det er den draumen me ber på», og så vidare.

Alt dette eg skriv om, dette vesle om trea. Kan vi sjå det store i det vesle? Naturen, skogen, som vi fort tar for gitt. Iveren etter å bygge nytt, stort og flott med vegar, byar, hus og hytter, det trugar artsmangfaldet. Det trugar trea, mosen, blomane, insekt, fuglar, dei små som vi ikkje kan sjå, men som er mat for andre, dyr i skogen og på fjellet og fisken i sjø og vatn. Vi er ingenting utan naturen rundt oss.

Vi menneske treng romma i naturen til å sanse, erfare og oppleve. Å kjenne seg eitt med skogen eller fjellet, på sjøen eller på vatnet, det styrker oss menneske. Det er ein rikdom større enn gods og gull.

Til slutt må eg nemne furua, den klokaste av alle trea, både av dei med lauv og dei med nåler. Furua gir gode råd om du treng det. Legg du deg under furua, lukkar auga og tar nokre gode og lange pust, inn og ut, for så å opne auga og sjå opp gjennom greinverket til furua, då finn du ro. Det er svært vakkert å sjå ut i verda gjennom dei trygge furugreinene som krunglar seg i fine bogar. Det er godt å ligge slik. Då kan det hende du kjenner at livet ikkje er så verst likevel.

RANVEIG LOVISE BUNGUM