Essay
Eit flytande samfunn
Ein fiskebåt er eit mikrokosmos med ein heilt eigen kultur og eit særeige språk.
Teikning: May Linn Clement
Å jobbe som havfiskar vil seie å reise ut i fleire veker, tidvis fleire månader, med dei same folka. Ein kunne tru at det ville verte klaustrofobisk å leve så lenge innanfor dei fire veggene til ein båt, utan høve til å treffe andre folk, gå på fjellet eller å ta seg ein tur på puben.
Men personleg kjende eg aldri på noko slikt. For kvar båt er eit lite univers i seg sjølv, og dei ulike delane av båten har sine eigne, særeigne kulturar. Det er naturlegvis mykje variasjon frå båt til båt, men visse fellestrekk finst der.
Rangstigen
På toppen av rangstigen har ein skipperen, ein eineveldig fyrste over si eiga flytande borg. Det er han som set kursen, og det er han turen står og fell på. Men som alle slike fyrstar har makta hans òg visse innskrenkingar.
Den klaraste motpolen er maskinisten, som ofte har lengre utdanning enn skipperen og ei djupare teknisk forståing av fartøyet. Ein kjem ikkje langt om ein ikkje står på god fot med maskinisten. På nokre av dei gamle båtane er maskinrommet så gamalt og har vore endra så mykje at det ikkje lenger nyttar å lese dei tekniske papira. Då trengst det ein erfaren mellommann til å vise veg i underverda (kjellaren, som ein gjerne kallar det), og eit nesten mystisk handlag med maskina.
Linegangen, egnarhuset og dragarrommet er unggutane sitt domene. Arbeidet med sjølve lina krev fart og uthald, og mjuke, men sterke fingrar. Dersom ein vil verte kjend som ein god fiskar, må ein vere rask med kleppen og kniven, og like rask til å kveile og bøte lina. Her rår det ein kultur som er prega av samhald på den eine sida, men òg nådelaus konkurranse på den andre. Det er høg fart og mykje testosteron.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
