Gjennombrot med eit men
Ny klimaavtale er på plass, og for første gong er «fossile brensel» med i avtaleteksten.
Cop28-direktør og minister for industri og avansert teknologi i Dei sameinte arabiske emirata, Sultan Ahmed Al-Jaber, på klimatoppmøtet i Dubai.
Foto: Amr Alfiky / Reuters / NTB
Onsdag denne veka vart landa som deltok på klimatoppmøtet Cop28 i Dubai, einige om ein avtaletekst. Landa har gått gjennom status for gjennomføringa av Parisavtalen. Forhandlingane vart forseinka på grunn av usemje kring formuleringar om fossil energi. Fleire olje- og gassproduserande land og fleire utviklingsland var mot eit krav om «utfasing». Løysinga vart ei global «omstilling bort frå fossil energi». Det var utanriksminister Espen Barth Eide som stod bak kompromissframlegget. Han meiner at ein tekst om fossilt brensel har vore elefanten i rommet. Same formulering nyttar Kikki Kleiven ved Bjerknessenteret.
– Ikkje eingong Parisavtalen inkluderer orda olje, gass, kol eller fossilt brensel. Før Cop28 var det altså ingen avtale om å avvikle produksjonen av fossilt brensel i tråd med verdas klimamål. Så dette er ei av dei store brikkene som har mangla i kampen mot klimaendringar. For fyrste gong anerkjenner klimaavtalen behovet for å gå bort frå fossilt brensel, merksemda er retta mot elefanten i rommet.
– Kva vil denne «omstillinga bort frå fossil energi» ha å seie for oljelandet Noreg?
– Landet som skal utvikle, ikkje avvikle olje og gass. Skal me bidra til at verda klarer togradarsmålet, er det ikkje rom for å ta ut særleg mykje meir olje og gass enn det me har funne allereie. Trass i det er me no aktivt inne for å leite etter nye olje- og gassfelt. Det er eit stort ansvar for Noreg å vere eit oljeland som også skal klare å vere med på energiovergangen som blir skildra i avtalen.
–?Du snakkar om 2-gradarsmålet. Held ikkje Cop28 fast på at me skal klare 1,5-gradarsmålet?
– Å nå 1,5-gradarsmålet er ikkje realistisk, og det er ein utruleg naiv del av avtalen. Trass i framgang på klimakutt og tilpassing er ikkje verdas land saman på veg mot å nå måla til Parisavtalen. Første dag av klimatoppmøtet la Verdas meteorologiorganisasjon fram ein rapport som dokumenterte at temperaturen no ligg oppunder 1,4 gradar varmare enn sidan 1850. 1,5-gradarsmålet er tapt. Me må no gjere det me kan for å sikre 2-gradarsmålet.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
