Kommentar
Hypotetisk mistillit
Stortinget kan kome til å vedta mistillit til Erna Solberg som framtidig statsminister. Den vurderinga bør Stortinget overlate til Høgre og veljarane.
Erna Solberg under den opne høyringa i kontroll- og konstitusjonskomiteen om handtering av habilitetsregelverket.
Foto: Heiko Junge / NTB
I samband med den store habilitetshøyringa i kontroll- og konstitusjonskomiteen på Stortinget tysdag ser vi konturane av eit nytt fenomen i norsk parlamentarisme: hypotetisk mistillit. Det bør få varsellampene til å lyse for alle som er glade i eit sivilisert og sakleg politisk system.
Mistillit er eit verktøy i den parlamentariske verktøykassa som gjer at Stortinget kan påleggje ein statsråd eller ei regjering å gå av. Mistillit er regulert i Grunnlova, og det er straffbart for ein statsråd eller ei regjering å ikkje gå av etter å ha fått mistillit mot seg. Trugselen om mistillit er grunnen til at norske regjeringar går av «frivillig» etter å ha tapt fleirtalet i val.
Sidan 1945 har det blitt sett fram 68 mistillitsframlegg, og det er sjeldan dei fører fram. Den siste gongen ein statsråd gjekk av som følgje av mistillit, var i 2018. Då gjekk Sylvi Listhaug av som justis- og beredskapsminister rett før Stortinget skulle behandle eit mistillitsforslag mot henne på grunn av ei usmakleg Facebook-melding om Arbeidarpartiet. I praksis har Stortinget brukt mistillit nettopp som ein sanksjon overfor statsrådar som bryt reglar og embetsplikter eller av andre grunnar ikkje er skikka til embetet.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
