¿ Lågtryggleiksfengsels-blues
Å vere gjest for ein dag i Bjørgvin fengsel, med Noregs einaste fengselsfilosof som omvisar, stiller spørsmål om brotsverk og straff i eit blått lys.
?Eit røykeskur på den opne plassen midt i fengselsområdet.
Foto: Ida Lødemel Tvedt
Lytt til artikkelen:
Det finst eit jordstykke utanfor Bergen som fortener ein eigen biografi. Her, mellom dei runde kollane som får ytre Åsane til å likne eit eventyrlandskap, i ei kløft over ein spak fjord, ligg ei klynge bygningar som rommar eit hundreår av skiftande paradigme i norsk institusjonshistorie. Soga om denne staden syner korleis det moderne Noreg til ulike tider har sett på menneske ein har meint ikkje skulle gå fritt iblant oss, men skjermast frå samfunnet, anten for deira eiga eller for andre si skuld.
Det byrja i 1920-åra. Då vart garden på Breistein nytta som arbeidsleir for alkoholiserte menn, i ei tid då ein meinte at ærleg slit var beste medisin mot det meste. Seinare bygde ein lyse, avlange murbygningar i paviljongstil på markane, som med tida skulle takast i bruk som mellom anna galehus, asylmottak og fengsel.
Frå 1962 til 1991 heitte plassen Vestlandsheimen og var Bergens sentralinstitusjon for psykisk utviklingshemma – det ein då kalla åndsveike – til tider med så mykje som fire hundre sengeplassar. Denne typen sentraliserte institusjonar vart avleggs med ei reform i 1991, i takt med rørsler i resten av den vestlege verda, som gradvis kravde betre behandling av alle former for psykisk sjukdom og utviklingshemming. No vart folk organiserte etter alder og syndrom og plasserte i meir heimekoselege bufellesskap.
Då dei psykisk utviklingshemma flytta ut, flytta flyktningane inn. Lokala til Vestlandsheimen var asylmottak frå 1998 til 2005.
I oktober 2006 vart dei same romma gjorde om til Bjørgvin fengsel, eit i utgangspunktet mellombels lågtryggleiksfengsel som skulle avlaste soningskøane. Slik er det visst med alle lågtryggleiksfengsel her til lands, dei er alltid omgjorde frå noko anna. Bygningane var altså ikkje laga for slikt bruk, men likevel starta dei opp fengselsdrifta, utan gjerde eller overvakingskamera. Dei byrja med å rydde litt skog kring bygningane og avgrense området med eit politisperreband.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
