Kommentar
Overgrep som skakar folkeretten
Okkupasjonsmakta Russland viser ingen respekt for konvensjonen som skal verne sivile i krig.
Ludmila Shabelnyk syner bilete av sonen Ivan i landsbyen Kapitolivka ved Izium i Ukraina, 25. september 2022. Russiske okkupasjonsstyrkar mishandla Ivan grovt før dei drap han. Landsbyen vart seinare gjenerobra av ukrainske styrkar. Ludmila Shabelnyk syner bilete av sonen Ivan i landsbyen Kapitolivka ved Izium i Ukraina, 25. september 2022. Russiske okkupasjonsstyrkar mishandla Ivan grovt før dei drap han. Landsbyen vart seinare gjenerobra av ukrainske styrkar.
Foto: Evgeniy Maloletka / AP / NTBFoto: Evgeniy Maloletka / AP / NTB
Då russiske styrkar gjekk til full invasjon av Ukraina i 2022, var det ikkje berre ukrainske soldatar dei jakta på. Dei var òg ute etter sivile som kunne verte eit problem for den russiske krigføringa og den påfølgjande okkupasjonen. Russiske soldatar rykte inn i bydelar og landsbyar med ferdige lister over folk som budde i området. Her plukka dei ut tilsette i lokal administrasjon, dei som hadde arbeidd i politiet, folk som hadde avtent verneplikt fleire år tidlegare, og folk som hadde markert seg som negative til Russland. Russarane meinte at folk i desse kategoriane kunne verte truslar mot den russiske kontrollen med Ukraina, og dei gjekk hardt til verks for å førebyggje det.
Somme sivile vart haldne fanga i kjellarar og utsette for forhøyr med tortur – til dømes med ombygde feltradioar som kunne sende elektriske støyt mot ulike kroppsdelar. Behandlinga var ikkje dødeleg, men smertefull. Denne torturen vart kombinert med lite mat og vatn, bind for augo, slag og truslar om avretting. Somme stader var mat og vatn berre for dei som hadde «verdifull» informasjon å gje, for det var særleg informasjon dei russiske soldatane var ute etter. Andre stader fekk soldatar gjere heilt som dei ville. Det kunne vere å skjere bokstavane RF (Russiske Føderasjon) med kniv på rumpa til ein sivil fange, eller stable skolause, bakbundne sivile med bind for augo som vern mot eld frå ukrainske styrkar.
Historiene til dei sivile ukrainarane som har sloppe ut frå russisk krigsfangenskap, er skakande. Tortur har gått føre seg i alle dei okkuperte områda. Fordi metodane er forbløffande like i alle områda der russiske styrkar rykte inn, i sør, aust og nord, verkar torturen planlagd og systematisk. Ein rapport som vart lagd fram for statane i Organisasjonen for fred og samarbeid i Europa (OSSE) denne veka, og som underteikna har medverka til, konkluderer med at Russland er ansvarleg for massive brot på menneskerettar og reglar for krigføring i og med handsaminga av sivile ukrainarar etter invasjonen i 2022.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
