Christiane Jordheim Larsen

christiane@dagogtid.no

Då Stortinget fatta vedtak om å opne Barentshavet søraust for olje- og gassverksemd i 2013, var dei folkevalde informerte om at ei slik verksemd kunne gje betydeleg lønsemd, rekna til ein stad mellom 50 og 280 milliardar kroner, alt etter scenario, så sant funna var drivverdige. På dette tidspunktet var det ukjent for dei at Oljedirektoratet også hadde rekna på noverdien av ei slik verksemd, og at denne var vurdert langt lågare, om lag 50 milliardar kroner, med stor uvisse begge vegar. Reknestykket viste også at det, sjølv med ein oljepris på 120 dollar fatet, var 25 prosent sjanse for at ressursane ikkje ville gje lønsemd, ifølgje NRK. 

Opplysninga førte til ei open høyring i Stortinget denne veka, der dåverande olje- og energiminister Ola Borten Moe forsvarte informasjonen som vart gjeven til Stortinget i 2013.

– Du sa i høyringa at du ikkje visste at Oljedirektoratet hadde rekna på noverdien av olje- og gassverksemd i Barentshavet søraust, før du la fram opningsmeldinga for Stortinget i 2013. Skulle du gjerne ha sett utrekninga?

– Inngangsspørsmålet om denne stortingshøyringa er om Stortinget fekk all relevant informasjon, og svaret på det er ja. Dei folkevalde har fått dei same tala og det same ressursgrunnlaget, men desse er framstilte på to ulike måtar. Den eine er diskontert og den andre ikkje.

– Skulle du gjerne ha sett utrekninga frå direktoratet?

– Det hadde ikkje gjort noko frå eller til. Det hadde vore uproblematisk å leggje henne inn med dei atterhalda som ligg til grunn. Sett på spissen: Korleis reknar du ut noverdien av lottovinsten du skal få neste månad? Det hadde ikkje tilført noko.

– I stortingsmeldinga står det at det, dersom det er drivverdige funn, kan gje betydeleg lønsam produksjon, rekna til 280 milliardar kroner i høgt scenario og 50 milliardar kroner i lågt scenario. Kva gjer denne utrekninga meir relevant for dei folkevalde enn utrekninga som viser noverdi?

– For det første er dette verdiar som føreset at det er funn; det er det vi skal finne ut. Finn ein ikkje noko, så tener ein ikkje noko. Eg støttar meg på Høgsterett her, som seier at dette er eit pedagogisk, eg seier fagleg, spørsmål om korleis ein framstiller tal. Det er vorte presentert eit reknestykke over kontantstraumen, som kan gjerast om til noverdi, men då må du også ta stilling til ei rekke variablar, alt frå diskonteringsrente og olje- og gasspris 20–30 år fram i tid. Dette vert berre gjettingar.

– Om dette handlar om pedagogikk, verkar det mest pedagogisk å ta med begge utrekningane?

– Eller eventuelt ikkje ta med utrekningane i det heile teke. Å seie at det kan vere store verdiar her, om det finst noko, det ville vere like korrekt.

– Ein tidlegare direktør i Oljedirektoratet, Rolf Wiborg, meiner at han kan påvise ein ukultur i departementet og manglande informasjon til Stortinget og politisk leiing. Korleis kan du vere så sikker på at han tek feil?

– Han har mista jobben sin i direktoratet, og det vert opp til regjeringa og Stortinget om ein skal stole på sitt eige fagdirektorat eller ikkje. Eg har ingen grunn til ikkje å gjere det. 

– Stortingsrepresentantar har gjeve uttrykk for at dei gjerne skulle sett utrekningane Oljedirektoratet sat på. Det viser vel at embetsverket gjorde ein feil då dei silte dei vekk?

– Nei, eg meiner at det først og fremst er eit uttrykk for eit høgare konfliktnivå i olje- og gasspolitikken, der det er ein del som ønskjer å ta avstand frå vedtak som dei tidlegare har vore med på. Det er ingen tvil om at tala er presenterte for Stortinget i full breidde, her er det berre spørsmål om metodikk, fag eller pedagogikk. Grunnlaget for avgjerda var komplett. Prinsippet om å opne Barentshavet søraust tok regjeringa før eg gjekk inn i henne, og vart presentert av Erik Solheim frå SV den 11. mars 2011 i etterkant av delelineavtala. Då hadde ein korkje konsekvensutgreiing eller økonomiske reknestykke. Regjeringa ville då setje i gang ein konsekvensutgreiingsprosess med sikte på løyve i Barentshavet søraust. Tydelegare kan det ikkje seiast. At SV plutseleg er imot, er greitt, men den avgjerda fatta dei på eiga hand då eg ikkje var i regjering.