Forsvar
Større fullmakter til USA
Vil Noreg forplikte seg til å ha luft- eller sjømilitære basar på norsk territorium, spurde Sovjetunionen i eit brev i 1949. Svaret skaper framleis debatt.
Den norsk basepolitikken skaper diskusjon. Diskusjon vart det òg då fleire hundre amerikanske soldatar kom til Værnes for nokre år sidan.
Foto: Ned Alley / NTB
Statsminister Einar Gerhardsen, forsvarsminister Jens Chr. Hauge og utanriksminister Halvard Lange sat saman i Det militære samfund i Oslo då brevet frå Sovjet-regjeringa kom. Kalenderen sa 29. januar 1949, og dei tre toppolitikarane var samla for å diskutere korleis eit nordisk forsvarsforbund kunne sjå ut, saman med sine svenske og danske kollegaer.
Men, som Sovjet-regjeringa visste, vurderte Noreg også å knytte seg til vestmaktene. I brevet ber Sovjetunionen Noreg klargjere forholdet sitt til Atlanterhavspakta og spør om Noreg vil forplikte seg til å plassere luft- eller sjømilitære basar på norsk territorium.
I Gerhardsens memoarar kan vi lese at nyhendet om brevet nådde den svenske statsministeren, som etter ei stund kom bort til bordet der nordmennene sat med eit enkelt spørsmål: «Kva gjer de no?»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
