Kommentar
Trygdeskandale på nederlandsk og på norsk
Det er ikkje til å unngå at lover av og til vert dårleg utforma eller at forvaltninga praktiserer lova feil. I ein rettsstat skal det vere kontrollmekanismar som fangar opp slike feil. Når kontrollmekanismane sviktar på systemnivå, blir også feila systemiske.
Demonstrasjon i Amsterdam til støtte for offer i «Toeslagenaffaire», den nederlandske NAV-skandalen, 15. mai i år.
Foto: Romy Arroyo Fernandez / NurPhoto / Shutterstock / NTB
Tenk deg at du får ein behovsprøvd offentleg stønad der du må betale ein liten eigenandel. Etter nokre år med utbetalingar gjer du ein feil som fører til at du éin månad ikkje kan dokumentere at du har betalt 770 kroner i eigenandel. Staten skuldar deg for svindel og svarar med eit krav om tilbakebetaling på 275.000 kroner, som svarar til all stønaden du har motteke over fleire år.
Du klagar på vedtaket og viser til at feilen ikkje var medviten, og at det ikkje har vore feil ved tidlegare utbetalingar. Staten avviser klagen med at lova er klår, og at ho ikkje opnar for å vise skjøn dersom tilbakebetalingskravet er urimeleg.
Dette kunne ha vore ei oppdikta historie som ein jussprofessor gir studentane sine for at dei skal øve seg på lovtolking, men det er det ikkje. I 2015 stadfesta ein domstol i Nederland eit slikt tilbakebetalingskrav mot ein familie som hadde motteke stønad til barnepass.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
