Administrative sanksjonar
Dersom sanksjonane frå forvaltninga blir hardare enn straffene i rettsvesenet, har vi eit problem.
Kan ein få straff utan å vera dømd? Det enkle svaret på dette er nei: Berre retten kan døma folk til straff. Men vi løyser ikkje dette problemet med ein definisjon, for det finst sanksjonar som blir opplevde som straff. Grensa mellom sanksjonar og straff er vanskeleg å trekkja.
Spørsmålet om sanksjonar blir straff, reiser seg når regelbrot blir møtte med svært strenge sanksjonar frå statsforvaltninga. Slike saker finst hos Skatteetaten, i administrasjonen av innvandringssaker og i Nav, for å nemna nokre døme. Har ein budd i Noreg i eit par tiår, kan ein likevel missa opphaldsløyve dersom nokon finn ein feil i eit 20 år gammalt dokument. Det er ein streng sanksjon, men han kan setjast i verk administrativt. Den som blir ramma av sanksjonen, har derimot rett til å få prøvd saka rettsleg – om ein har ressursar til det.
Lovheimel
Det er ikkje noko lovbrot at slike sanksjonar blir sette i verk. Det finst lovheimel for å setja i verk såkalla administrative sanksjonar, og dei kan vera strenge. Men blir dei for strenge, kan ein spørja om dei ikkje heller burde sortera under straffelova. Og for å halda meg til dømet over: Å bli skild frå eigen familie og send til eit land ein ikkje lenger har tilknyting til, er ein streng sanksjon. Dei fleste av oss ville oppleva nokre veker i fengsel som ein langt mindre dramatisk reaksjon.
Det finst andre døme på lovlege sanksjonar: Ytingar til livsopphald kan knytast til vilkår om aktivitet. Dersom systemet finn ut at du ikkje oppfyller vilkåra for aktivitet, misser du retten til livsopphald. Då har du ingenting å greia deg med. Det må kallast ein streng sanksjon, då står det att berre tigging eller kriminell verksemd om ein skal overleva.
Dilemma
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
