Kommentar
Innovasjon eller repetisjon?
Stortingsmeldinga om innovasjon i offentleg sektor illustrerer at skiljet mellom økonomisk analyse og ideologi er uskarpt. Det som blir presentert som nøytrale omgrep, blir umerkeleg forma om til ein rigid politisk ideologi.
I slutten av juni kom stortingsmeldinga En innovativ offentlig sektor (nr. 30 2019–2020). Det er i seg sjølv eit godt tiltak, sidan innovasjon er eit av dei mest brukte, men ikkje mest analyserte orda i dagens debatt. Om meldinga kan føra til ein meir kritisk gjennomgang og bruk av innovasjonsordet, er det på høg tid. Det fungerer i dag som eit slags trylleord, og det er eit passord ein må kunna om ein skal koma i betraktning for statlege pengar.
Meldinga inneheld også eit kapittel med definisjonar, utan at det blir gitt noka grundig omgrepshistorie. Definisjonen er svært generell: «Innovasjon er et begrep for forandring og utvikling som innebærer et brudd med tidligere praksis.» Det blir vidare skilt mellom skrittvis og radikal innovasjon, innovasjon som er tilsikta og planlagd, og innovasjon som skjer gjennom kriser (som til dømes koronapandemien).
Barometer
Éin ting ligg fast som premiss: Innovasjon er eit gode og fylgjeleg er motstand mot endringar eit tilsvarande vonde. Ein opererer med «innovasjonsbarometer», som viser vilje til og gjennomføring av innovasjonar i ulike land og regionar. Det er ingen spøk å ha svake tal på barometeret.
Utan diskusjon blir altså omgrepet normativt: Innovasjon er noko ein må vera tilhengar av. Om ein skrudde tida femti eller hundre år tilbake, kunne ein seia at innovasjon er radikal politikk, det er vilje til endring, som reform eller revolusjon. Tilsvarande skulle då motvilje mot endring, viljen til å ta vare på tradisjonen, vera ei form for konservatisme.
Men slik er det ikkje lenger. Dette er Høgre-regjeringa si Stortingsmelding, og i samband med lanseringa av meldinga skreiv Nicolai Astrup ei ytring på NRK.no der han hevda at venstresida er mot innovasjon fordi dei er ideologisk forblinda. Høgresida er altså for endring, skrittvis eller radikalt, medan venstresida er konservative, fordi dei mellom anna vil ta vare på sentrale gode i velferdsstaten. Denne analysen vil nok ikkje venstresida slutta seg til. Men det er ein kjerne av sanning i det: Det blir snakka høgt og sterkt om endring og innovasjon til høgre og bevaring av den gode velferdsstaten på venstresida. Noko av argumentasjonen i meldinga er også at velferdsstaten blir for dyr, og at vi kan halda på velferdsgoda berre ved innovasjon – mellom anna radikal digitalisering, inkludert i omsorgssektoren.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
