Intellektuelle og det internasjonale gjennombrotet
Den norske modellen var kjenneteikna av eit spesielt tett samarbeid mellom forsking og statsleiing.
Dag og Tid har bede meg skriva om mottakinga av boka eg gav ut i fjor, Det internasjonale gjennombruddet, som ein fyrste artikkel i del 2 av serien «Noreg i verda». Det er grunnen til at eg no på nytt sit og les eit amerikanske essay frå 1948, «A herd of independent minds», skrive av kunstkritikaren Harold Rosenberg.
Mytar
Rosenberg skreiv at ein av mytane i det moderne samfunnet var førestillinga om den sjølvstendige og kritiske rolla til intellektuelle. Det var, meinte han, ei oppbyggjande forteljing, men basert på eit kollektivt sjølvbedrag. Noam Chomsky har på same måte hevda at dei intellektuelle i USA har vore prega av flokkmentalitet: dei er ein bøling uavhengige sjeler. Dei er, seier han òg, «a herd of independent minds».
Kritikken til Chomsky og Rosenberg er særs krass, og han er overdriven. Men perspektivet kan likevel vera fruktbart, av di det normaliserer og kastar ljos over eit ålment fenomen: intellektuell konformitet.
Eg las essayet til Rosenberg om att no av di få av dei som har skrive om boka mi, har vore opptekne av eit av dei viktigaste funna: den historiske rolla til dei intellektuelle og forskarmiljøa i dei prosessane som skulle koma til å forma det internasjonale gjennombrotet.
Eg trur det Rosenberg viser til, òg kan vera med på å kasta ljos over at ei bok som korkje er for eller mot bistand, for eller mot innvandring, for eller mot islam eller for eller mot den nye eliten, likevel vert kontant avvist av nokre forskarar og intellektuelle på eit reint normativt og politisk grunnlag: boka er «etnonasjonalistisk», mot internasjonal solidaritet eller islamofobisk, eller ho er berre eit debattinnlegg om norsk politikk.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
