Skrifthistorier Bøker av sau og geit Pergament var svaret på tunge leirtavler og skjøre rullar av papyrus. For første gong var eit materiale i bruk som kunne brukast om att – til meir enn å skrive på.
Ord om språk I Kristin Fridtun Rytmisk sans Når me finn rytmen eller kjem inn i ein fin og lett rytme, kan me få kjensla av at alt berre flyt.
Ord om språk I Kristin Fridtun Akkurat passe Ein gong var steg (passus) eit lengdemål. Difor har me ei rad pass-ord som viser til mål og mengd.
Ordskifte Linjal og siv ‘Kanonisk rett’ og skytevåpenet ‘kanon’ har samme opphav. De er begge navngitt fra den rettvokste planten siv.
Skrifthistorier I Ottar Grepstad Blekk på papyrus Tørka flak av sumpplanten papyrus blei fletta og limte til rullar. For første gong var materiale å skrive på ei handelsvare som det lønte seg å ha kontroll over.
Ord om språk I Kristin Fridtun Utilpass blindpassasjer Den som leitar etter passa og nærskylde ord, treng ikkje bruka kart og kompass.
Skrifthistorier I Ottar Grepstad Det første trykket Det første trykket stammar ikkje frå Kina og har ikkje noko med Johann Gutenberg å gjere. Ser ein stort på det, blei det laga i eit palass på Kreta for 3700 år sidan.
Ord om språk I Kristin Fridtun Panneband i langpanna Har verkeleg panna på hovudet og panna på kjøkenet (og taket) noko med kvarandre å gjera?
Språk For full maskin Sand i maskineriet er upopulært, særleg om det råkar ei verksemd som i utgangspunktet er ei pengemaskin.
Samfunn Omsetjarane kan forsvinne Kunstig intelligens gjer det mogleg å omsetje bøker med eit tastetrykk. Omsetjarar fryktar for arbeidsvilkåra – og for norsk språk.
Skrifthistorie I Ottar Grepstad Materielle rammer for skrift Historia om skriving utgjer minst 5500 år. Materielt sett utgjer det fem tidsaldrar: leire, papyrus, pergament, papir og skjerm.
Utdanning Framandspråka forsvinn Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Skrifthistorier I Ottar Grepstad Skriveskule ved Nilen Ottar Grepstad skriv om makta i skrift gjennom tusenår.
Ord om språk Gå på ein sprekk «Nokre sprekkar er biletlege, som når me med sprokken røyst seier at samarbeidet sprekk.»
Ord om språk Bleik om sausenebba Kan henda er det nokre som vil setja nebbet høgt og seia at ordtaket om å syngja med sitt nebb slett ikkje viser til fuglar, men til folk. Då seier eg: Det er ingen grunn til å vera nebbete!
Ord om språk Morgonfrisk fersking «Ein kan kjenna seg frisk og sterk, vera åndsfrisk eller endåtil frisk som ein fisk, friskna til, verta frisk att frå sjukdomen og heilt friskmeld.»
Ord om språk «Det er ikkje for inkje me seier at noko 'dampar av erotikk' eller er 'dampande heitt'.»
Ord om språk «Øving er ei form for arbeid, og sanneleg heng øva etymologisk saman med latin opus (‘arbeid, verksemd’).»
Ord om språk Einstonige undertonar Me kan seia noko med ein spørjande eller fortruleg tone, slå fast at «det var nye tonar» eller få høyra at me ikkje skal ta den tonen.
Ord om språk «Me kan satsa for fullt på lengdehopp, skihopp eller andre greiner der satsen er avgjerande.»
Ord om språk På berr bakke Til og med bank (‘pengeinstitusjon’) heng i hop med bakke. Koplinga mellom dei er ikkje at banken hjelper eller lèt vera å hjelpa folk som står på berr bakke.
Norsk med to skrivemåtar «Historia tyder på at mange i partia vil unngå at våre etterkommarar får velje mellom to likestilte skriftmål.»
Ord om språk Bleikfis med nybleikt hår Nokre har hug til å leva i ei verd der korkje fargen eller forma på lekamen har noko å seia.
Grunnlovsframlegget om norsk språk «Det særeigne ved bokmål og nynorsk er ikkje at dei er gjensidig forståelege, men at dei er samfunnsmessig integrert i eitt språksamfunn.»
Ord om språk «Den vanlege tolkinga er at havre hadde grunntydinga ‘bukkefôr’. Då seier det seg sjølv at det er fåtenkt å setja bukken til å passa havresekken.»
Eit betre grunnlovsframlegg Mangelen på ein overordna språkparagraf tidlegare har gjort Grunnlova ganske rotete.
Historie Stokk og stein mot stortingsrepresentant Då det stod på som verst, måtte ungane til Knut Markhus følgjast av politifolk til og frå skulen, fortel barnebarnet Knut Hovland på Halsnøy. Markhus blei kjeppjaga i Trondheim gjennom fire år og er den mest forfølgde stortingsrepresentanten i Noreg.
Litteratur Djupdykk i den digitaliserte litteraturen Er det rett at kvinnelege forfattarar nyttar fleire adjektiv enn mannlege kollegaer? Eller superlativ? Kva med bannord? Kven er «Den norske Hemingway»?
