Teknologi
E-post
Frå avsendartenaren går e-posten som datapakke gjennom internettet til ei mottakaradresse.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
Hausten 2020 kom det for ein dag at datasnokar hadde brote seg inn i e-postkontoane til nokre av stortingsrepresentantane og stole sensitiv informasjon. E-post har for lengst vorte ein plass der informasjon av stor verdi vert utveksla, og det som truleg var russiske datasnokar, fekk tilgang til det høgaste nivået i den norske statsstyringa.
Brevpost er ein teknologi for asynkron kommunikasjon som ikkje er så vanleg lenger. For nokre tiår sidan skreiv vi meldingar på eit papirark, putta arket ned i ein konvolutt, skreiv namn og adresse til personen utanpå konvolutten og sette på frimerke.
Så la vi brevet i raude kasser som var spreidde rundt omkring. Postverket (som Posten heitte før 2002) hadde ein stor stab som henta brev og frakta dei til dei adressene og personane som stod på konvolutten. Dei putta breva i grøne kasser utanfor huset til mottakaren eller i låste boksar i oppgangen i blokka.
Denne skildringa av gamaldags post gjer tydeleg at asynkron kommunikasjon avheng av ein fastlagd struktur. I dagens digitale verd vert slike presise reglar for kommunikasjon kalla protokollar, og det finst ei rekke protokollar for e-post.
E-post har vi gjerne tilgang til via ein app på mobilen eller kanskje i nettlesaren. Ein slik app er ein e-postklient. Han viser oss kva e-post vi har fått, og lèt oss lage nye e-brev. For å sende e-post brukar klienten ein utgåande e-posttenar. Han tilsvarar den raude postkassa utanfor postkontoret. For å få tilgang til e-post som kjem til oss, har klienten kommunikasjon med ein innkommande e-posttenar, som tilsvarar den grøne postkassa der vi får papirbreva våre.
Protokollen til Postverket sa at dei skulle tømme postkasser på faste tidspunkt, sjekke frimerket og sortere og fordele breva i utgåande postsekkar. Dei digitale posttenarane brukar ein protokoll kalla SMTP (Simple Mail Transfer Protocol). Meldinga ligg i det som framleis vert kalla ein konvolutt, og i tillegg har meldinga eit brevhovud med avsendar, mottakar, dato og litt meir informasjon.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
