Essay
Kva er vi omringa av?
Eg går ein tur i Stensparken, det gjer eg ofte – for å tenkje på alt mogleg som rører seg og som er urørleg, sidan eg elskar å glane og å gruble – ettersom parken ligg ikkje så langt frå der eg bur, og inn i parken går eg til ein stad der bergveggen stikk seg fram, han ligg eit stykke frå vegen og er svært gamal, og her kunne Sigrid Undset ha gått ein tur lenge før Stensparken var ferdig bygd.
Bygginga av parken byrja i 1930-åra, med pengar frå salet av sprit på polet, og stod ferdig i 1943. Ettersom Sigrid Undset budde i Stensgata på slutten av 1800-talet; ikkje så langt frå der parken opnar seg, om det då gjekk ein sti der vegen no går, og ho kunne ha tatt på den same eldgamle bergveggen som eg tar på når eg går ein tur; vi er omgjevne av høg alder, så høg at det ikkje er til å fatte, og så tenkjer eg på det heilt naive; veit fjellet at det er så gamalt; utan at eg veit om steinen kan ha medvit, som ein variant av panpsykisme, om så var, ville han då ha så svakt medvit at han ikkje veit noko om alder og tid?
Mens eg går i parken, og stryk handa flatt over ein utgamal og våt bergvegg, tenkjer eg på ei nonne i Utrecht. Steinen er iskald, og den krumma veggen er ikkje glatt, han er grov og full av hakk, og så tenkjer eg på kor mykje fjell det er i landet vårt, og at eg ikkje fattar at det er berre dei høge fjella som er kongeriket vårt, og ikkje kysten med alle dei flotte svaberga. Kvifor er ikkje svaberg og kyst det same som å vere høg på fjell, det går vel an å vere høg på låge fjell slik som svaberg?
Og mens eg er i parken, berre for å glane, og å tenkje etter, så tenkjer eg på kysten, alt vatnet i sjøen og på svaa og det eg tenkjer frå oppveksten min, er at det er mykje skog i kongeriket og mykje vatn og mange sva, men alltid mykje skog og mykje sjø, og før var det alltid mykje snø; men kva gjer det med oss, som bur i alt dette?
Over toppen av parken og forbi Blåsten – og inn i Wolffs gate – som er det høgaste punktet ved Bislett, er det ein vegg som eg trur stammar frå Oslofeltet, og veggen er småkupert og han ser ut som han er sett saman av små og flate steinar, og eg har gått forbi der om sommaren og sett etter forsteina trilobittar eller andre typar fossil. Dette er eit felt med alunskifer. Det er gamalt, og det er det mykje av i Oslofeltet; alunskifer ligg lagdelt som små pinnar, i ein tjukk steinmasse, som ein forsteina ask fyrstikker, utan elsken, berre med fyrstikkene, og eg lurer på, kor er alle geologane frå Blindern.
Men det er bergveggen som eg tek på når eg går ein tur gjennom parken og ser kor tett og flott den svarte krumma veggen er, om sommaren bak mange buskar. Eg tenkjer på om det er gneis, eller granitt, men det er den harde flate bogen eg er oppteken av, og han skiftar farge etter ljoset og vêret. Og eg såg ein tynn, klar og lang åre med kvarts der, som frose vatn, og eg tenkte på eit dikt av den skotske poeten Hugh MacDiarmid; det var eit eller anna om krystallar som blod i ein øydelagd stein. Heile diktet er om stein, og eg tenkte på alle fargane han skriv om, og også på alle dei flate fjordsteinane eg har gått på; alle dei store og digre flyttblokkene som ligg hist og her, forlatne etter å ha blitt førte mot mange svaberg då isen trekte seg ned i havet, liksom for å symje bort. Svaberg er flotte fjell, men dei er berre som lågtliggande fjell.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
