May Linn Clement

maylinn@dagogtid.no

Å studera korleis andre turistar ter seg, var kanskje ikkje planen då eg sat og skrolla på pakkereiser til Syden veka før haustferien.

I år som i fjor byrja eg å drøyma om å sløva på ei strand, med det same fellesferien var over og eg vart FAU-leiar på skulen. Same dag me kledde av og demonterte trampolinen i hagen, bestilte eg sju dagar i den konstruerte greske landsbyen og all inclusive-resorten Grecotel Marine Palace & Aqua Park.

Ein kveld i oktober sjekkar me inn.

Marine Palace & Aqua Park. Smak litt på namnet. Høyrest det ikkje litt ut som eit flott oppdrettsanlegg? Og bussen som køyrde oss frå flyplassen til hotellet, minte han ikkje litt om ein brønnbåt som leverer levande laks til anlegget?

I staden for å få nøkkelkort til rommet med det same, vert me viste til ei sitjegruppe i foajeen, mellom søyler, rundbogar og palmetre. Snart kjem ein pikkolo og serverer oss kvar vår fuktige vaskeklut, og ein bartender med kvart vårt glas vatn dandert med ei sitronskive og eit mynteblad.

Pikkoloen kjem snart att og ber om passa våre, og eg får ein iPad der eg fyller inn namn og fødselsdato, og kryssar av for å verta Privilege Club Member i kjeda Grecotel.

Litt etter får me passa tilbake, og pikkoloen viser oss eit kart over anlegget. Der er den asiatiske restauranten, der er den italienske, og der er badelandet. Der er treningsrommet, spaavdelinga, og der er fitnessparken. I amfiet der er det underhaldning kvar kveld, og der går vegen ned til stranda.

Når pikkoloen kjem for fjerde gong, er det med fire armband lina opp på eit serveringsfat.

– Desse gjer at de kan bruka alle fasilitetane, eta og drikka alt de ynskjer frå alle barar og restaurantar på området. Velkommen, seier han og nikkar. Så får me nøkkelkorta.

Når bandet vert knept om handleddet, er det som eg vert sleppt oppi den romslege firestjerners merden.

Eg skulle ha vege meg før reisa, tenkjer eg, slik at eg kunne sjekka auken etter sju dagar.

Dei fyrste dagane på resorten kjenner eg meg fri. Eg ser, utan å verta sett. Det er iallfall det eg trur.

Solsengene står tett og er alle vende i same retning. Desse er inkluderte i prisen – der eg var i fjor, kosta det 10 euro å låna solseng, så eg la handkle rett på sanden – men no legg eg det på ei solseng, kler av meg til bikinien og vassar uti med dykkarmaske og snorkel, og fylgjer moloen utover.

Nesten heilt ytst er ein enorm stim av småfiskar. Å seia at dei sym i stim, er å overdriva. Dei står nesten i ro, berre voggar i takt med vatnet. Det verkar som dei ikkje kommuniserer med kvarandre, alt som betyr noko, er avstanden til dei andre fiskane i stimen. Det liknar dynamikken i frukostbuffeen. Eg snur og sym tilbake.

Det er mest tyskarar som ferierer her, høyrer eg. På solsengene nærast meg har ein far eit lite språkkurs med son sin.

– Stva, seier faren, og gutungen gjentek.

– Bevvi, seier faren, og guten seier det same.

– Ice cream, seier faren.

– Ice cream, seier guten.

Dei går gjennom det nokon gongar til, stva bevvi ice cream, før guten spring til standbaren, og kjem att med jordbæris i beger.

I strandbaren er det vatn, brus og øl på tapp, medan ein bartender skjenker vin og miksar drinkar. Alt servert i pappkoppar.

Haustferie. Dette må vera den minst aksepterte av feriane å dra på ferie i. Det evinnelege maset både før, under og etter sommarferie, juleferie, vinterferie og påskeferie, om kor ein skal vera og kven ein skal vera der med, det slepp ein i haustferien.

I staden opplever eg å måtta forsvara å reisa noko stad denne veka. Han er enno ikkje døydd heilt ut, den generasjonen som ikkje kan høyra ordet haustferie utan å sporenstreks leggja til, og nærast skryta av, at før i tida var det ingenting som heitte haustferie. Då var det potetferie som gjaldt. Dette var tida alle skulle i arbeid og potetene opp frå jorda.

Kva med dei som ikkje hadde potetåker, eller ikkje fekk seg arbeid i ein?

Kva skulle dei seia når dei kom tilbake på skulen og læraren spurde kor mykje poteter dei hadde hausta i ferien?

Sånn sett er det meir inkluderande å kalla det haustferie. Så kan dei få hausta potetene sine dei som ynskjer det, og nippa cava frå ein pappkopp på ei strand ved Middelhavet dei som ser seg tente med det.

På resorten er det fem restaurantar og seks barar. Det er vanskeleg å skildra kor mykje mat som er i omlaup her. Dei går ikkje tom for noko, det kjem berre nytt. Det er alltid ein stad i nærleiken med mat og drikke.

På førehand frykta eg dette tilbodet av alkohol og sukker, og det er noko eg har halde imot all inclusive-konseptet, for vil eg eigentleg kunna gå og forsyna meg av vin og øl dagen lang? Vil eg at borna skal få henta så mykje brus og is dei orkar?

Men dette konstante tilbodet har motsett effekt på meg. Det er som når Natalia Ginzburg i De små dyder skildrar butikkvindaugo med dameundertøy i London, «som er så overfylte at man mister lysten på å kjøpe underkjoler og strømper, så mett blir blikket. Det å se en slik overflod gir en følelse av ikke å ha bruk for noe».

Alle som har teke skulebuss, kjenner gangen. Du er blant dei fyrste om bord, helsar på føraren, set deg fint ned i setet, og kanskje festar du setebeltet. Etter kvart som bussen fyller seg opp, kjem dei høglydte elevane inn. Dei overser deg, lagar meir lyd og tek meir plass der dei brøyter seg bakover i bussen.

For den tredje dagen skjer det noko. Etter rolege, kontrollerte dagar omringa av tyskarar, der alt eg har hatt med dei å gjera, er å overhalda avstanden – ikkje koma for tett, men heller ikkje for langt unna – kjem ein framand fugl til stranda: over hundre britar. Dei er fysisk større, kler seg skrikande og brukar resorten på ein meir brautande måte.

Tyskarane opptrer korrekt. Dei reserverer tennisbanen og spelar pingpong, kjem når dei skal, og går når tida er ute. Dei bruker systematisk tilboda som er der til rett tid, og når dei får drikke i pappkopp på stranda, ja, så drikk dei i pappkopp på stranda.

Den tidlegare så fredelege aktiviteten vasskorgball vert brått meir krigersk etter den britiske invasjonen.

– Take him down! Kill him!

Dei flyttar rundt på dei heilage solsengene og går i skytteltrafikk til baren. Men trur du dei tek til takke med pappkoppar? Nei, britane har vore ute ein varm sydendag før, og er førebudde: Dei har med seg eigne strandkoppar med kjøleelement som dei ber bartenderen miksa drinkar i.

Sjølv om det er flust av tilsette i sving heile dagen, vert dei greske byggjeklossane tydelegare jo lenger ut i ferieveka eg kjem. Hula-hula-dansarane frå kveldsshowet i amfiet, er dei same som har vassgym i hovudbassenget morgonen etter. Han som opnar strandbaren klokka 10.30, skjenkjer bobler i glas i Roc Bar i 16-tida og miksar stva bevvi margarita i lobbybaren klokka 20.

Ver var med kven du forulempar, for du veit aldri kva hatt dei har på seg i neste skift. Eit skeivt ord til badevakta kan gje deg kald kyllingskulder på den italienske restauranten.

«Alle er kelnere, også fiskerne i virkeligheten. Deres livsopgave er å leie ut båtene sine i turistsesongen, mens de selv sitter på stranden og blir fotografert. Alle er kelnere!»

Slik skildrar Jens Bjørneboe turistindustrien i ein fiktiv italiensk fiskarlandsby i romanen Vinter i Bellapalma (1958). Kva hadde han sagt om denne konstruerte greske landsbyen i 2024?

Kanskje er det fordi eg har sove så lite, men når eg den sjuande dagen kler på meg den brått litt tronge buksa og brønnbåten pumpar oss tilbake i tanken klokka 01.40, slik at me rekk 06.00-flyet heim, ser eg meg sjølv både utanfrå og innanfrå.

Turismen er ein industri, eg er både råvara som flyr inn og skal foredlast, og eg er forbrukaren. Eg sit på begge sider av bordet, og i midten ligg eg. Ein slapp fisk på land.

No hadde det gjort seg med ein ferie.