Essay
I Roma
Hadrians gravmæle i Roma.
Foto: Alessandra Tarantino / AP / NTB
Eg var i Roma for å jobbe – eg skulle skrive ferdig eit essay og vekselvis jobbe med eit romanmanus. Dette var nokre månader før pandemien, men det kjendest som om det var i førre hundreår. Eg budde på eit hotell eit stykke frå Engleborga, eller Hadrians gravmæle, som ho også blir kalla. Eg budde heller ikkje så langt frå Tiberen. Idet eg gjekk ut for å ta mælet i augesyn, også for å finne ut kor eg budde, tok det til å regne, og eg hadde gløymt paraplyen, og eg gjekk ut i eit slags eige tilsidesett sentrum, om eg kan seie det slik: Roma er full av små plassar, med restaurantar, barar og kafear, og alltid gammal marmor og brusteinar, og ein infernalsk støy frå trafikken, og allstads platantre, og eit evig mas av sirener utan at eg veit om det er politi, sjukebil eller brannbil, for ikkje å gløyme ei og anna nonne, fleire munkar, prestar og mange Asia-amerikanske turistar.
MEN DET ER SJØLVSAGT mykje meir med Roma; ikkje berre det som er rett gammalt og vidgjete, sjølv om det er så gammalt at det er ingen som veit om det som har blitt fortalt, er sant eller berre reint sludder, som den gongen det var kongar i Roma, før Roma blei Roma, for å seie det slik, og dei som var republikanarar under denne mytiske tida, ville bli kvitt typar som Junius Brutus Tarquinius, og så han med det utrulege flotte namnet Tarquinius Superbus; desse tidlege kongane, og vi snakkar om 300 år føre Kristus, blei kalla tarquinarane.
Men etter ei valdtekt, står det skrive, men igjen med påhalden penn, all den stund det er ingen som veit kva som er sant eller oppspinn på denne tida, blei tarquinarane hivne ut, og folkestyret oppstod med senatet og ein tidleg opptakt til demokrati, som Mary Beard skriv i SPQR – det gamle Romas historie, omsett til norsk av Eve-Marie Lund; for då hadde Roma blitt ein republikk. Beard skriv også om dei uvisse kjeldene så langt tilbake; for så tidleg i Romas historie er alt kaosmos, slik den irske forfattaren Joyce skildrar det som berre er uoversiktleg villskap. Som dei to brørne som blei amma av ein ulv, den eine forsvann, mens Romulus, den av tvillingane som overlevde, blei sett på som Romas grunnleggar, men kven var han, og Mary Beard skriv: «Det finnes noen få, flyktige glimt av Romulus-fortellingen som går tilbake til det 4. århundre f.Kr., men så forsvinner sporet, med mindre vi henter brosjeulven inn i bildet igjen.»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
