Kunnskapens gruvearbeidarar

Rett nok er me berre 60 meter under jorda i Genève, men me er djupt inne i materien. Dosimeteret fortel oss om strålande grunnforsking.

«No har eg sett tre av dei fire detektorane», utbryt ein euforisk Anders Mikkelsen. Han skriv bacheloroppgåva si ved Høgskulen på Vestlandet hos Cern.

I bakgrunnen peikar førsteamanuensis Johan Alme med dårleg skjult byrgskap på partikkeldetektorelektronikken han har vore med på å utvikla.

Me er nede ved den såkalla Alice-detektoren i den 27 kilometer lange sirkulære partikkelakseleratoren (Large Hadron Collider). Ho har opna magnetane sine for å visa oss dei indre kvalitetane.

I Alice-detektoren frontkolliderer blykjernar og proton med tilnærma ljosfart for å laga kvark-gluon-plasma som kan gje oss forståing om dei minste byggjesteinane i materien (kvarkar) og krafta (gluon) som held dei saman i atomkjernane.

Nokre kilometer unna i tunnelen ligg Atlas-detektoren, der dei har kollidert proton og funne det etterlengta higgsbosonet som forklarar kvifor partiklane har masse og dermed sementerte den gjeldande partikkelteorien.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare