Essay
Mankurt kokar hovudet
Vegen til godt språk i ein sunn lekam går forbi Stanghelle.
Eg var nesten nådd Brekkjen då eg tok avgjerda. Sykkelturen langs Dalevågen hadde gått greitt, det var sol, kveps og sprettande aure, men frå Helle vart det brått brattare. Var det bakken som var for tung, eller var det magen?
Det var ikkje nokon kolossal redaktørmage eg hadde fått, nei, men eit diskré teikn på den daglege nasinga i kråskapet. Det måtte bli ein slutt på snoping på kvardagane. Medan eg skubba sykkelen opp siste kneika, forma ein seinsommarlovnad seg. Berre snop på laurdagar. I minst eitt år, fram til august 2024. Då kunne spørsmålet takast opp til ny vurdering.
Det var ikkje min feil, det med magen. Nei, skulda låg hos ukrainske styresmakter. Familien min og eg hadde budd i Kyiv gjennom heile koronaperioden. Under vekevise sprintar til butikken etter forsyningar byrja eg riva med meg stablar med sjokolade av merket Roshen. Sjokoladen var oppkalla etter den førre presidenten, Petro Porosjenko, som no var opposisjonspolitikar med eigen sjokoladefabrikk.
Ved eit reint tilfelle flytta me heim til Noreg rett før rakettar byrja hagle over nabolaget. Me budde på den gamle familiegarden på Dale i Vaksdal nokre månader først. Her fanst ikkje Roshen, men eg byrja køyre opp i «gatå» etter norsk mjølkesjokolade i staden. I Oslo heldt snopinga fram. Sjølv ikkje boikotten av Freias eigar, Mondelez, som nekta å trekkja seg ut av Russland, skaka ved den. Eg bytte berre til Nidar.
Då me drog frå Kyiv, var eg glad for at eg ikkje vart sletta frå chatgruppa «Oppgang nr. 3» på meldingstenesta WhatsApp. I det gamle burettslaget heldt dei fram med dei evige spørsmåla: Heisen var i ustand. Overfløyming hos Svitlana i fjortande. Feilparkering i bakgarden.
Den 24. februar 2022 vart det plutseleg skremmande stilt. Når chatten forsiktig starta opp att, kom påminningar om å halde lysa sløkte under rakettåtak eller at vaktmeisteren hadde meldt seg til hæren. Tonen mellom naboane var den same, med ein viktig skilnad – praten som tidlegare stort sett hadde gått på russisk, var no for det meste på ukrainsk. Mange storbyukrainarar grov fram dei språklege røtene sine av reint prinsipp.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
