Eg står framføre ei byste av Margaret Thatcher rett attmed gata Thatcher Drive i Stanley. Andletsuttrykket hennar er målmedvite og tydeleg å sjå til. På sokkelen under bysta står det skrive eit sitat frå ein tale ho heldt i Underhuset 3. april 1982 – dagen etter den argentinske invasjonen: «Dei er ikkje mange, men dei fortener å leva i fred, velja sin måte å leva på og sjølve avgjera kva land dei skal høyra til.»
I slutten av mai tok ho kontakt med lord Shackleton. Då hadde britiske troppar gått i land på Falklandsøyane. Thatcher sa til Shackleton at den militære sigeren var eit spørsmål om kort tid. Og ho spurde om Shackleton kunne oppdatera Falkland-rapporten sin frå mai 1976 så snøgt som råd. I september same året fekk Thatcher overlevert 140 sider med tekst, tal, figurar, kart, referansar og tabellar. Og politikktilrådingar frå a til z.
Eg møter guvernør Alison Blake til avtala tid i den offisielle guvernørbygningen på Falklandsøyane. På ein av veggene i korridoren utanfor kontoret hennar heng det to portrett av far og son Shackleton. Fyrstnemnde var sjølvsagt den anglo-irske polgranskaren sir Ernest Henry (1874–1922). Som kjent kom han aldri fram til Sørpolen. Likevel har orda om han vorte synonyme med djervskap og leiarskap i særklasse. Sonen Edward gjorde statsrådskarriere under statsminister Harold Wilson òg av di sistnemnde kjende slik age for far hans. Og det er polgranskaren som guvernøren byrjar tala om når eg spør henne kva ho har lese av Shackleton. Dinest fortel ho at sonen heldt hus i fyrste høgda i guvernørbygningen då han og medarbeidarane hans oppheldt seg på Falklandsøyane i seks veker tidleg i 1976 og gjorde grunnarbeid både her og på Sør-Georgia.
Eg seier til guvernøren at det var litt på slump at eg som nordmann kom over og byrja å lesa Falkland-rapportane til lord Shackleton. Særleg var det metoden hans som gjorde meg både nyfiken og inspirert. I 1976 vitja han og medarbeidarane hans alle dei digre 36 sauegardane på Falklandsøyane. Dei heldt folkemøte. Dei las alt som før hadde vore skrive om øyane. Dei samla inn tal som fortel. Dei hadde samtalar med eit fleirtal av innbyggjarane for å kartleggja den sosioøkonomiske stoda, læra, få politikkrelevante idear.
I 1982 hadde dei ikkje tid til å fara nedover på nytt. Men Shackleton-rapportane er eit mønstergildt døme på politikkutvikling tufta på sunn fornuft, statistikk og mange års røynsle med politiske reformer av ymist slag.
Guvernøren tenkjer like eins. Ho seier at lord Shackleton framleis lever på folkemunne på Falklandsøyane. Ho meiner at rapportane hans tvillaust la grunnlaget for den radikale samfunnsomforminga her etter 1982.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
