Teknologi
Trykkskjermar
Trykkskjermen på mobilen fungerer ved hjelp av elektrisiteten som finst i huda vår.
Foto: Wikimedia Commons
Du trykker på mobilen dagen lang, og då bruker du ein trykkskjerm som fungerer så godt at du knapt tenkjer på at han er der.
Eit eksempel er når du skal ta bilete med mobilen. Først trykker du på kameraikonet, du siktar inn på motivet og trykker av fleire gonger etter å ha zooma inn med å spreie to fingrar som tar på skjermen. Etterpå sveipar du gjennom bileta og finn eit du likar, men skjer vekk litt av eine kanten ved å bruke peikefingeren. Du trykker på delesymbolet og vel deling med SMS. Du sveipar gjennom mottakarlista til du finn onkel Arne. Så dukkar det opp eit tastatur som du trykker på, og slik held det fram.
Det er mykje ulikt som kan hende når du trykker på skjermen, og effekten avheng av kva programvare som har kontroll over skjermen. Kvar slik programvare, eller app, om du vil, har såkalla hendingshandsamarar, instruksjonar for kva som skal skje ved eit trykk. På ein mobil har operativsystemet instruksjonar som opnar ein app når du trykker på appikonet, ein notatapp har instruksjonar for å flytte ein markør i ein tekst dit du trykker, ein nettlesarapp har instruksjonar for å vise ei ny nettside når du trykker på ei lenke. Det er berre fantasien til app-programmeraren som set grenser for kva ein kan bruke eit trykk til.
Det finst to typar trykkskjermar rundt oss. Den eine typen finn du til dømes i innsjekkinga på flyplassar og i den automatiske betalingskassa i daglegvarebutikken. Slike trykkskjermar er robuste og toler ein støyt, og du får berre respons om du trykker i dei førehandsdefinerte rutene («Betal»). Den andre typen finn du på mobilen, nettbrettet og kanskje også på laptopen din. Slike skjermar er sensitive for ei mengd ulike gestar, og du kan gjere mange forskjellige handlingar.
Begge dei to variantane bruker små elektriske straumar til å registrere kvar du trykker. I den robuste skjermen er det to lag med materiale som leier elektrisk straum under overflata. Det er ein viss avstand mellom desse laga, men når du trykker på skjermen, får dei kontakt, og dei elektriske straumane får nye vegar. Sensorar i hjørna på skjermen registrerer endringane i straumstyrke, og mikrobrikker reknar ut kvar straumen vert broten og sender denne informasjonen til programvara.
Trykkskjermen på mobilen bruker òg små straumar. Men den bruker faktisk elektrisiteten som finst i huda vår. Vi har alle litt fukt i huda, og det gjer at ho leier straum. Under skjermoverflata er det eit gitter av små såkalla kondensatorar. Ein kondensator er eit slags lager for elektrisk straum med to elektrodar. Den eine elektroden er nærast skjermen, og når du trykker på skjermen, vert det elektrisk kontakt mellom fingeren din og elektroden, og han endrar lading. Denne endringa vert registrert i den andre elektroden, og vidare registrert av små mikrobrikker som reknar ut koordinatane for trykkinga di. Om du gjer ei rørsle, er dette systemet så følsamt og raskt at fingerrørsla vert registrert med ein gong.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
