Klok på bok
Fert av Seifert
Kva er i vegen? Det er dette me skal snakke om i dag. Heng på, dette vert spennande.
I Praha finst det ei gate med namnet Seifertova. Gata er drygt ein kilometer lang og går frå Nové Město over Vinohrady og til arbeidarklassedistriktet Žižkov. Jaroslav Seifert var fødd og oppvaksen i Žižkov, så det gjev meining at denne gata no ber namn etter nobelprisvinnaren i litteratur. Men det tok si tid før me nådde dit.
Frå gammalt av var dette ikkje ei gate, men ein veg som på folkemunne hadde namnet Daudmannsvegen (Umrlcí cesta), av di vegen førte fram til den største kyrkjegarden i Praha, Olšany. I 1875 vart det bestemt at no skulle strekninga ha namn etter kongen av Böhmen i åra 1346–78, nemleg Karl IV. Slik fekk vegen namnet Karlova, heilt fram til protektoratet til Hitler tok over i Tsjekkoslovakia. Då var det Martin Luther (– ikkje King jr.) som skulle ærast, og plutseleg heitte det som no hadde vorte ei gate, for Lutherova.
Då andre verdskrigen var slutt, klødde Stalin seg lenge i mustasjen for å kjenne etter kva for nytt namn dei skulle gje denne gata. Då einkvan føreslo å kalle ho opp etter svinepelsen Mikhail Kalinin, (sjå Katyn-massakren), nikka Stalin nøgd. Slik vart Kalininova til ein kvardagsleg absurditet i Praha fram til 1990. Då fekk Václav Havel og fløyelsrevolusjonen endeleg fjerna eit av dei mange motbydelege avtrykka frå Sovjetunionen. Og samstundes heidra ein nasjonal litterær helt. Rekk opp handa om du ikkje vart klokare av å lese spalta her i dag.
Marta Kløve Juuhl skriv: «Denne gongen slår du til med ei diktsamling.
Det er kjekt. Diktsamlinga heiter Pestsøylen og andre dikt, og er skriven av Jaroslav Seifert (1901–86) frå Tsjekkia. Titteldiktet ’Pestsøylen’ er ganske dramatisk. Det fortel om svartedauden eller byllepesten som han heiter i Tsjekkia. Men det er skrive i slike poetiske vendingar at det verkar ikkje berre trist likevel. Siste diktet heiter ’Og nå farvel!’ Det er vel den tittelen du spør etter. Det sluttar så fint med ei oppmoding til oss, til alle folk:
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
