Klok på bok
Polsk riksdag
Det står mykje polsk på programmet i dag. Fyrst skal me sjå på ei gammal seiing, nemleg «polsk riksdag». At uttrykket tyder «usamd» og «larmande forsamling», er noko alle saman veit, men kor kjem vendinga frå?
Me skal til realunionen Polen-Litauen og til året 1652. Då vart det for fyrste gong lagt ned eit liberum veto i det polsk-litauiske parlamentet Sejm. Alle riksdagsmenn kunne leggje ned eit slikt veto, noko som hadde som konsekvens at parlamentet måtte oppløysast. Særleg i byrjinga av 1700-talet medførte ordninga eit salig spetakkel i Sejm. På denne tida vart det sjølvsagt svært vanskeleg å vedta lover og reformer i realunionen.
I 1791 vart det endeleg slutt på mykje av ståk og styr i parlamentet. Ei ny grunnlov kom til å byggje på fleirtalsavgjerd. Men framleis lever seiinga.
Kan hende veit du litt meir om uttrykket «polsk riksdag» no. Du står fritt til å briljere i selskapslivet med den nyerverva innsikta. Eg har ikkje tenkt å seie til nokon kor du har ho frå.
Me er langt frå ferdige med det polske når me no skal sjå på løysingsboka denne veka. Kari Vevatne skriv: «Denne gangen var oppgaven lett å løse! Jeg kjente igjen sitatet med en gang, har lest boken i sommer, mye på grunn av at den ble anbefalt i Klok på bok-spalten for bare noen uker siden. (Jeg ønsket meg den i bursdagspresang – og fikk den.) Og det er en bok som jeg gjerne anbefaler til andre, selv om det på mange måter er en trist bok. For meg handler den mye om å være avstengt, fremmedgjort fra verden og ikke klare å bruke de muligheter som er en gitt – kanskje på grunn av sorg? Men oppi det triste så er det også en vakker bok – om kjærlighet. Bokens tittel er Polakken, forfatteren er J.M. Coetzee, og eldstesønnen til hovedpersonen heter Tomás.»
Inger Anne Hammervoll skriv: «Boka som gjeld denne veka, var vanskeleg å få tak i. Ho fanst korkje i bokhandelen eller på biblioteket, og heller ikkje BookBites hadde ho. Eg fann heller ingen vegar på internettet som førte til målet, og var budd på at eg ikkje ville finne namnet på eldstesonen. Eg kan ikkje riktig forklare korleis eg plutseleg kom inn på ei side som tilbaud full tekst, rett nok på engelsk. Glad og fornøgd las eg i veg. Det var berre éin hake: Med visse mellomrom dukka det opp videoar med uventa og noko ’vågalt’ innhald. Dei lét seg ikkje lett trykke bort, for her var det nok snakk om reklamefinansiert gratistilbod. Eg kom meg likevel gjennom boka.»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
