Diktet frå Kyndelsmesse (1972) viser korleis Hans Børli sette ting i kontrast mot kvarandre, skriv Jan Erik Vold
Foto: Ivar Aaserud / Aktuell / NTB
Foto: Ivar Aaserud / Aktuell / NTB
Hans Børli (1918–1989) frå Eidskog i indre Østfold, ikkje langt frå svenskegrensa, tømmerhoggar av yrke, med salige forbanningar over slitet i skogen – han kom til å verta ein utruleg produktiv lyrikar, med 21 samlingar frå debuten Tyrielden (1945), over Når kvelden står rød over Hesteknatten (1979), dedisert «Magnhild – med takk for trofast følge gjennom 33 år», fram til Frosne tranebær (1984).
I Samlede dikt (1995) finst ytterlegare tre titlar: På harmonikk (1991), Siste dikt (1991) og Frittstående dikt, som samlar 171 tekstar 1941–1991. Han har dessutan gjeve ut sju prosabøker, deriblant to bind med «en tømmerhoggers dagbok». I 1997 var det Børli-seminar på Åsnes, der bidraga seinare vart samla i bok: Svarttrost-strupen så hvit av toner (red. Ole Karlsen, 1998). Same år kom Truls Gjefsens Syng liv i ditt liv. Hans Børlis liv og diktning.
Dagens dikt er frå Kyndelsmesse (1972) og viser korleis Børli sette ting i kontrast mot kvarandre – hans oppleving av naturen, under istida og etter istida. Her oppstår biletet av Tiden, som sit med hovudet i hendene og veit ikkje råd. Men blomane, dei kjem med fargane sine, sidan lyden av andeskrik. Würm er ei elv i Alpane, der istida markerte seg. Diktet liknar ikkje på noko anna Børli har skrive.
Hans Børli og Olav H. Hauge – diktaren frå Vestlandet er skarpare, meir konsentrert. Børli: «Du tåler alt/ av snø og kaldt/ og is i trange årer/ så lenge det smaker salt/ av dine tårer.» Hauge: «Det var lite for deg/ men mykje for meg./ Eit smil då det galdt/ og eit handtrykk var alt.// Tåre,/ du tarv ikkje falla,/ eg veit du er salt.»
Jan Erik Vold
Istiden
Würm-istiden, den siste
store nedising av Nord-Europa,
varte i 120 000 år,
sier geologene.
120 000 år –
dager netter dager netter
uendelig
uten grønt
uten lukt av jord uten
soldirr i åpent vatn
Bare lam lyd av
is som revnet i frosten
nordlysets lave hyss hyss
himmelrender
som kniver
120 000 år
da selve Tiden satt
med hodet i hendene
og visste ingen råd.
Tenk deg da
de første blomstene,
de første bleike anemonene
mellom dryppende steiner
i sol på morénen – eller
et plutselig andeskrik
i oset der breelva stupte
ut i en sjø på sletten …
Det er håp i å tenke på slike ting
Hans Børli
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Hans Børli (1918–1989) frå Eidskog i indre Østfold, ikkje langt frå svenskegrensa, tømmerhoggar av yrke, med salige forbanningar over slitet i skogen – han kom til å verta ein utruleg produktiv lyrikar, med 21 samlingar frå debuten Tyrielden (1945), over Når kvelden står rød over Hesteknatten (1979), dedisert «Magnhild – med takk for trofast følge gjennom 33 år», fram til Frosne tranebær (1984).
I Samlede dikt (1995) finst ytterlegare tre titlar: På harmonikk (1991), Siste dikt (1991) og Frittstående dikt, som samlar 171 tekstar 1941–1991. Han har dessutan gjeve ut sju prosabøker, deriblant to bind med «en tømmerhoggers dagbok». I 1997 var det Børli-seminar på Åsnes, der bidraga seinare vart samla i bok: Svarttrost-strupen så hvit av toner (red. Ole Karlsen, 1998). Same år kom Truls Gjefsens Syng liv i ditt liv. Hans Børlis liv og diktning.
Dagens dikt er frå Kyndelsmesse (1972) og viser korleis Børli sette ting i kontrast mot kvarandre – hans oppleving av naturen, under istida og etter istida. Her oppstår biletet av Tiden, som sit med hovudet i hendene og veit ikkje råd. Men blomane, dei kjem med fargane sine, sidan lyden av andeskrik. Würm er ei elv i Alpane, der istida markerte seg. Diktet liknar ikkje på noko anna Børli har skrive.
Hans Børli og Olav H. Hauge – diktaren frå Vestlandet er skarpare, meir konsentrert. Børli: «Du tåler alt/ av snø og kaldt/ og is i trange årer/ så lenge det smaker salt/ av dine tårer.» Hauge: «Det var lite for deg/ men mykje for meg./ Eit smil då det galdt/ og eit handtrykk var alt.// Tåre,/ du tarv ikkje falla,/ eg veit du er salt.»
Jan Erik Vold
Istiden
Würm-istiden, den siste
store nedising av Nord-Europa,
varte i 120 000 år,
sier geologene.
120 000 år –
dager netter dager netter
uendelig
uten grønt
uten lukt av jord uten
soldirr i åpent vatn
Bare lam lyd av
is som revnet i frosten
nordlysets lave hyss hyss
himmelrender
som kniver
120 000 år
da selve Tiden satt
med hodet i hendene
og visste ingen råd.
Tenk deg da
de første blomstene,
de første bleike anemonene
mellom dryppende steiner
i sol på morénen – eller
et plutselig andeskrik
i oset der breelva stupte
ut i en sjø på sletten …
Det er håp i å tenke på slike ting
Hans Børli
Fleire artiklar
Fargerikt om tolsemd
Me får garantert høyra meir til komponisten Eilertsen.
Birger Emanuelsen har skrive både romanar, essay og sakprosa etter debuten i 2012.
Foto: Christopher Helberg
Endringar til godt og vondt
Birger Emanuelsen skriv om folk slik at ein trur på det.
Me drog til månen av di det var teknologisk mogleg. Eit strålande døme på det teknologiske imperativet. Her vandrar astronaut Buzz Aldrin frå Apollo 11 rundt og les sjekklista si på venstre arm på ekte ingeniørvis.
Kjelde: Nasa
Teknologisk imperativ!
«Birkebeinerne på ski over fjellet med kongsbarnet».
Foto: Morten Henden Aamot
Eit ikonisk stykke kunst er kome heim
Medan gode krefter arbeider for å etablere eit museum for kunstnarbrørne Bergslien på Voss, har den lokale sparebanken sikra seg ein originalversjon av eit hovudverk av målaren Knud Bergslien.
Frå rettsoppgjeret i Trondheim etter krigen. Henry Rinnan på veg inn i tinghuset i Trondheim 30. april 1946.
Foto: NTB
Rett i fella
Nikolaj Frobenius tar seg altfor godt til rette i kjeldematerialet. Rinnan-romanen hans er både problematisk og uinteressant.