Det er jul, og då skal vel alt helst fløyme over, kanskje meir enn ein har godt av. Alternativt kan ein søkje ro, refleksjon og enklare former. Ta ein pause frå hamsterhjulet og finne attende til kjelda eller meininga med det heile.

Sjølv om poesien gjerne kan vere patosfylt, pratsam og omfangsrik, kan han òg vere ein stad for dei minste rørslene, det enklaste og mest konkrete språket. Han kan vere eit destillat, altså det ein står att med etter å ha fjerna alt som er rundt, all støy.

Om berre ruinane står att, må ein sjølv førestille seg kva bygning som stod der. Her har arkeologen og poesilesaren noko til felles.

Difor kan det kjennast litt utrygt med slik minimalistisk poesi, ein poesi som er svært open og overlèt mykje av arbeidet til lesaren. Men er det ikkje eigentleg ein invitasjon til dialog og samskaping? Poesien oppstår ein stad mellom skrivaren og lesaren. Og alle setningar har ei historie, som ein nokre gongar får syn på, andre gongar ikkje.

Jørn H. Sværen (f. 1974) er poet, redaktør, musikar, omsetjar og forleggjar av ofte bitte små trykksaker med få ord på kvar side. Han publiserer eigne dikt og omsetjingar både på anerkjende Kolon forlag, på små, uavhengige forlag, særleg i Skandinavia og Frankrike, og i tidsskrift og trykksaker som eksisterer utanfor det offisielle litteraturkrinslaupet. Han har i heile sitt virke vore oppteken av distribusjon og dialog: Korleis kan ein få tekstane ut til dei som vil lese; korleis finne alternative måtar å skape fellesskap omkring poesien på.

Eit av dei seinare prosjekta har vore å skape eit poesitidsskrift som ikkje eksisterer utan andre tidsskrift: Alle utgåver av tidsskriftet Gresshoppene har ingen konge finst berre som innslag i andre tidsskrift og publikasjonar, og «snyltar» slik på nettverket av lesarar som vertstidsskriftet har. Her blir norsk og utanlandsk poesi i omsetjing presentert for eit publikum som ikkje elles ville ha møtt desse tekstane.

I hybridteksten «Ord og handling» i boka Britisk museum (2020) skriv Sværen om linjene i det utvalde diktet denne veka: «Linjene faller, lengre og lengre, som skygger i en solnedgang, og jeg husker den varme vinden og luften som dirret over markene utenfor Estoi, en landsby på sydkysten av Portugal, jeg sto i ruinene av et romersk landsted, på trappene til et hedensk tempel omgjort til en kirke i det fjerde århundre etter Kristus. Bare grunnmurene er igjen, og gulv og kummer med maritime mosaikker. Jeg løftet blikket og så mot åssidene i det fjerne. Jeg så for meg kildene i fjellene, elvene og grunnvannet som forsyner dette høstgule landskapet, hvor mennesker har dyrket jorden i årtusener. Kalde, klare, undergjørende kilder, jeg ble stående og tenke på en annen betydning av ordet. Skriftlige kilder, innskrifter og håndskrifter, tapte originaler, overlevert i avskrifter, møll- og markspiste, stadig virksomme. Vi går til ruinene for å forstå. Og slik kunne jeg fortsette. Alle setninger har en historie.»

Cathrine Strøm

kilder

ruiner er kirker

de dyrker jorden mellom dem

Jørn H. Sværen

Frå «En kirke»i Dronning av England (2011)