No når dagane er lange og mørke, er det godt å kunne tære på oppdemd sol og lysande lesnad frå i sommar. Ikkje at bøkene ein las, var lyse og lette, men meir slike som legg seg som styrkande lag på sjela, og gir ein noko ekstra å gå på i mørke tider.

Sommeren med Balder av sjangerturnerande poet og omsettar Øyvind Berg (f. 1959) er ei bok som framleis gløder i minnet etter at eg las henne i sommar, og som trass i tittelen, eller kan hende på grunn av han, er ei god bok for mørketida, ja, for dei mørke tidene vi er inne i.

Boka er ei dagbok frå vår til sommar, med tre samanvovne hovudmotiv: hund, krig og haiku. Hunden Balder, krigen i Ukraina med tilbakeblikk til krigen på Balkan, og riss og refleksjonar omkring vesenet til haikudiktinga.

Medan krigen i Ukraina skaper uopprettelege sår og vekker vonde krigstraume i Europa, hoppar ein diger kvit kvalp rundt i hagen til Øyvind og Dina og veit ikkje at han berre skal få denne sommaren. Hunden er den store kjærleiken deira, ein stein i grunnmuren.

Kor mykje kan eit menneske tole? Kva for dikt kan romme krigens gru? Boka opnar for store spørsmål og svarar mellom anna med ei av dei minste diktformene, haiku. Berg peiker særleg på si poetiske leiestjerne, Reginald Horace Blyth (1898­–1964), som skreiv innflytelsesrike verk om haiku og zen.

«Gå til ei furu hvis du vil lære deg noe om ei furu», sa haikumeisteren Basho. Eller til ei skogstjerne, skriv Berg. Om du berre følgjer eige hovud, lærer du aldri noko som helst, då trenger du deg berre på. Du må bli eitt med det du ser, så vil opplevinga forme diktet av seg sjølv.

Berg omset og skriv sjølv haikudikt i boka, men diktet eg har valt, er noko heilt anna. Antakeleg ville Blyth ha meint at det er «kinesisk, sentimentalt og altfor menneskelig trangsynt», trur Berg. Likevel maktar diktet å sjå skogstjerna berre for det ho er, og samstundes famne krigen, freden og det ørvesle håpet i ein liten blome. Eller i ei tynn strime av sol over horisonten i november. Av sol.

Cathrine Strøm

Tenk på dette, tenker jeg når hjertet blir aske.

Tenk på dette når vinden hyler gjennom veggene dine

som ikke fins mer, eller bare som minner.

Tenk på hvilken som helst blomst.

Tenk på en skogstjerne

og kjenn etter hvordan den ikke har det,

fordi den ikke har det i det hele tatt,

fordi den bare står som blomst i skogen, en av mange.

Tenk at den ikke vet at den tilhørte fredløsslekta

og sammen med nonsblom og andre fredløse

sies å bringe fred – så vanvittig håpefullt

kan mennesker tolke små blomster.