Ei verd snudd på hovudet

Den omvende verda er ein kjend stad i litteraturen; folk har dikta om bakvendtland i uminnelege tider. Rollebytet eller -oppløysinga som finst i slike tekster, er også blitt spelt ut offentleg i folkefestar som karnevalet og på scena gjennom komedien.

Det å førestille seg ei verd som er snudd på hovudet, der hierarki og biologi er oppe til forhandling, har naturlegvis noko frigjerande ved seg. Det kan vere ei framtidsretta handling, ein slags visjon. På den andre sida er tekster om bakvendtland også nær knytte til samtida og kan fungere som ei framsyning eller ein kritikk av rådande reglar og personar. I begge tilfelle dreier det seg om eit radikalt blikk.

I den norske skjemtevisa «Den omvende verdi» skjer forvandlinga om natta. Det er særleg dyra som oppfører seg annleis enn vanleg. Laksen gneg borken av tretoppane i dei første versa, og fører oss dermed rakt inn i ei biletverd som er fantastisk, humoristisk og invertert. Visa finst i liknande versjonar ulike stader i landet, og også elles i Europa, heilt attende til mellomalderen.

Eg synest andre strofa er den flottaste. Her blir vi fortalde at vi skal sjå for oss ein skog som dansar, sandbankar som sym. Månen gjel som ein hane og har altså bytt plass med sola. Kva gjer sola? Sola skrik. Det er eit mangetydig bilete; eit uhyggeleg natteskrik, kanskje, eller ein ny dag som renn, ein fødsel.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare