Stor siger, botnlaust tap
I Rosenborggata 15 i Oslo ligg ein snublestein der namnet Hans Jellinek står skrive.
Det austerrikske vinnarlaget i VM i 1937, i lag med Josephine Culbertson og Helen Sobel, som tok sylv for USA. Hans Jellinek er nummer to frå venstre.
Foto: Wikimedia Commons
I Rosenborggata 15 i Oslo ligg ein snublestein der namnet Hans Jellinek står skrive. Tonen er nøktern: Fødd i 1906, deportert til Auschwitz i 1942, drepen 14. januar 1943.
Denne Hans Jellinek budde ikkje lenge i Oslo. Han kom frå Wien og arbeidde på kontor der. Ja, og så var han verdsmeister i bridge. Han spela for Austerrike i den fyrste verdsmeisterskapen som vart arrangert, i Budapest i 1937. Den internasjonale bridgen var ikkje aldeles velorganisert enno på denne tida, men det hadde vore europeiske meisterskapar og transatlantiske kampar i føregåande år. I 1937 deltok to amerikanske lag og femten europeiske pluss Egypt. Noreg var med, men fekk ingen medalje.
Heilt til finalen kom Austerrike, som her skulle møte det amerikanske laget til ekteparet Ely og Josephine Culbertson. Amerikanarane spela med Culbertsons eige meldesystem, medan austerrikarane høveleg nok nytta Vienna-systemet, konstruert av den ikkje-spelande lagkapteinen Paul Stern. Vienna førte fram; Austerrike vann finalen og kunne kalle seg verdsmeistrar. Hans Jellinek og makkeren Karl Schneider var det sterkaste av dei tre austerrikske para og utvilsamt eit av verdas beste par på den tida.
Never change a winning team, heiter det, men i 1938 vart Austerrike innlemma i Nazi-Tyskland, og kaptein Stern og alle lagmedlemene bortsett frå Schneider flykta frå heimlandet. Jellinek, den uheldigaste av dei, drog til Oslo. Her fekk han jobb som bridgeinstruktør i Arbeidernes idrettsforbund og skal ha vore ein dyktig lærar som hjelpte mange norske bridgetalent opp og fram. Etter krigsutbrotet i Noreg trudde han at norske styresmakter ville makte å verne han mot deportasjon, og trassa råd om å flykte vidare til Sverige.
Natt til 26. oktober 1942 vart han arrestert og internert i Berg fangeleir nær Tønsberg. Ein månad seinare vart han ført med DS «Donau» til Stettin. Resten kan vi tenkje oss til.
Erlend Skjetne
Erlend Skjetne er tidlegare juniorlandslagsspelar i bridge.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I Rosenborggata 15 i Oslo ligg ein snublestein der namnet Hans Jellinek står skrive. Tonen er nøktern: Fødd i 1906, deportert til Auschwitz i 1942, drepen 14. januar 1943.
Denne Hans Jellinek budde ikkje lenge i Oslo. Han kom frå Wien og arbeidde på kontor der. Ja, og så var han verdsmeister i bridge. Han spela for Austerrike i den fyrste verdsmeisterskapen som vart arrangert, i Budapest i 1937. Den internasjonale bridgen var ikkje aldeles velorganisert enno på denne tida, men det hadde vore europeiske meisterskapar og transatlantiske kampar i føregåande år. I 1937 deltok to amerikanske lag og femten europeiske pluss Egypt. Noreg var med, men fekk ingen medalje.
Heilt til finalen kom Austerrike, som her skulle møte det amerikanske laget til ekteparet Ely og Josephine Culbertson. Amerikanarane spela med Culbertsons eige meldesystem, medan austerrikarane høveleg nok nytta Vienna-systemet, konstruert av den ikkje-spelande lagkapteinen Paul Stern. Vienna førte fram; Austerrike vann finalen og kunne kalle seg verdsmeistrar. Hans Jellinek og makkeren Karl Schneider var det sterkaste av dei tre austerrikske para og utvilsamt eit av verdas beste par på den tida.
Never change a winning team, heiter det, men i 1938 vart Austerrike innlemma i Nazi-Tyskland, og kaptein Stern og alle lagmedlemene bortsett frå Schneider flykta frå heimlandet. Jellinek, den uheldigaste av dei, drog til Oslo. Her fekk han jobb som bridgeinstruktør i Arbeidernes idrettsforbund og skal ha vore ein dyktig lærar som hjelpte mange norske bridgetalent opp og fram. Etter krigsutbrotet i Noreg trudde han at norske styresmakter ville makte å verne han mot deportasjon, og trassa råd om å flykte vidare til Sverige.
Natt til 26. oktober 1942 vart han arrestert og internert i Berg fangeleir nær Tønsberg. Ein månad seinare vart han ført med DS «Donau» til Stettin. Resten kan vi tenkje oss til.
Erlend Skjetne
Erlend Skjetne er tidlegare juniorlandslagsspelar i bridge.
Fleire artiklar
Fargerikt om tolsemd
Me får garantert høyra meir til komponisten Eilertsen.
Birger Emanuelsen har skrive både romanar, essay og sakprosa etter debuten i 2012.
Foto: Christopher Helberg
Endringar til godt og vondt
Birger Emanuelsen skriv om folk slik at ein trur på det.
Me drog til månen av di det var teknologisk mogleg. Eit strålande døme på det teknologiske imperativet. Her vandrar astronaut Buzz Aldrin frå Apollo 11 rundt og les sjekklista si på venstre arm på ekte ingeniørvis.
Kjelde: Nasa
Teknologisk imperativ!
«Birkebeinerne på ski over fjellet med kongsbarnet».
Foto: Morten Henden Aamot
Eit ikonisk stykke kunst er kome heim
Medan gode krefter arbeider for å etablere eit museum for kunstnarbrørne Bergslien på Voss, har den lokale sparebanken sikra seg ein originalversjon av eit hovudverk av målaren Knud Bergslien.
Frå rettsoppgjeret i Trondheim etter krigen. Henry Rinnan på veg inn i tinghuset i Trondheim 30. april 1946.
Foto: NTB
Rett i fella
Nikolaj Frobenius tar seg altfor godt til rette i kjeldematerialet. Rinnan-romanen hans er både problematisk og uinteressant.