Stor siger, botnlaust tap
I Rosenborggata 15 i Oslo ligg ein snublestein der namnet Hans Jellinek står skrive.
Det austerrikske vinnarlaget i VM i 1937, i lag med Josephine Culbertson og Helen Sobel, som tok sylv for USA. Hans Jellinek er nummer to frå venstre.
Foto: Wikimedia Commons
I Rosenborggata 15 i Oslo ligg ein snublestein der namnet Hans Jellinek står skrive. Tonen er nøktern: Fødd i 1906, deportert til Auschwitz i 1942, drepen 14. januar 1943.
Denne Hans Jellinek budde ikkje lenge i Oslo. Han kom frå Wien og arbeidde på kontor der. Ja, og så var han verdsmeister i bridge. Han spela for Austerrike i den fyrste verdsmeisterskapen som vart arrangert, i Budapest i 1937. Den internasjonale bridgen var ikkje aldeles velorganisert enno på denne tida, men det hadde vore europeiske meisterskapar og transatlantiske kampar i føregåande år. I 1937 deltok to amerikanske lag og femten europeiske pluss Egypt. Noreg var med, men fekk ingen medalje.
Heilt til finalen kom Austerrike, som her skulle møte det amerikanske laget til ekteparet Ely og Josephine Culbertson. Amerikanarane spela med Culbertsons eige meldesystem, medan austerrikarane høveleg nok nytta Vienna-systemet, konstruert av den ikkje-spelande lagkapteinen Paul Stern. Vienna førte fram; Austerrike vann finalen og kunne kalle seg verdsmeistrar. Hans Jellinek og makkeren Karl Schneider var det sterkaste av dei tre austerrikske para og utvilsamt eit av verdas beste par på den tida.
Never change a winning team, heiter det, men i 1938 vart Austerrike innlemma i Nazi-Tyskland, og kaptein Stern og alle lagmedlemene bortsett frå Schneider flykta frå heimlandet. Jellinek, den uheldigaste av dei, drog til Oslo. Her fekk han jobb som bridgeinstruktør i Arbeidernes idrettsforbund og skal ha vore ein dyktig lærar som hjelpte mange norske bridgetalent opp og fram. Etter krigsutbrotet i Noreg trudde han at norske styresmakter ville makte å verne han mot deportasjon, og trassa råd om å flykte vidare til Sverige.
Natt til 26. oktober 1942 vart han arrestert og internert i Berg fangeleir nær Tønsberg. Ein månad seinare vart han ført med DS «Donau» til Stettin. Resten kan vi tenkje oss til.
Erlend Skjetne
Erlend Skjetne er tidlegare juniorlandslagsspelar i bridge.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I Rosenborggata 15 i Oslo ligg ein snublestein der namnet Hans Jellinek står skrive. Tonen er nøktern: Fødd i 1906, deportert til Auschwitz i 1942, drepen 14. januar 1943.
Denne Hans Jellinek budde ikkje lenge i Oslo. Han kom frå Wien og arbeidde på kontor der. Ja, og så var han verdsmeister i bridge. Han spela for Austerrike i den fyrste verdsmeisterskapen som vart arrangert, i Budapest i 1937. Den internasjonale bridgen var ikkje aldeles velorganisert enno på denne tida, men det hadde vore europeiske meisterskapar og transatlantiske kampar i føregåande år. I 1937 deltok to amerikanske lag og femten europeiske pluss Egypt. Noreg var med, men fekk ingen medalje.
Heilt til finalen kom Austerrike, som her skulle møte det amerikanske laget til ekteparet Ely og Josephine Culbertson. Amerikanarane spela med Culbertsons eige meldesystem, medan austerrikarane høveleg nok nytta Vienna-systemet, konstruert av den ikkje-spelande lagkapteinen Paul Stern. Vienna førte fram; Austerrike vann finalen og kunne kalle seg verdsmeistrar. Hans Jellinek og makkeren Karl Schneider var det sterkaste av dei tre austerrikske para og utvilsamt eit av verdas beste par på den tida.
Never change a winning team, heiter det, men i 1938 vart Austerrike innlemma i Nazi-Tyskland, og kaptein Stern og alle lagmedlemene bortsett frå Schneider flykta frå heimlandet. Jellinek, den uheldigaste av dei, drog til Oslo. Her fekk han jobb som bridgeinstruktør i Arbeidernes idrettsforbund og skal ha vore ein dyktig lærar som hjelpte mange norske bridgetalent opp og fram. Etter krigsutbrotet i Noreg trudde han at norske styresmakter ville makte å verne han mot deportasjon, og trassa råd om å flykte vidare til Sverige.
Natt til 26. oktober 1942 vart han arrestert og internert i Berg fangeleir nær Tønsberg. Ein månad seinare vart han ført med DS «Donau» til Stettin. Resten kan vi tenkje oss til.
Erlend Skjetne
Erlend Skjetne er tidlegare juniorlandslagsspelar i bridge.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.