Noko av det geniale med Dovlatov var at han lukkast i å kombinera det sovjetiske med det ikkje-sovjetiske.
Ironiske russarar. Sergej Dovlatov (1941–1990) og Semjon Zunik (1950–2014).
Eg plar seia at den russiskspråklege favorittforfattaren min er Sergej Dovlatov, men det er berre noko eg seier av di nesten ingen har høyrt om han. Dovlatov var emigrant og skreiv med eit skeivt blikk på sovjetsamfunnet. Han skreiv kort og stilsikkert, men det var lite sjakk i stubbane hans. Eit intervju frå 2011 med ein annan emigrantforfattar, Alexander Genis, har den tillokkande tittelen «Kvifor Dovlatov ikkje lika sjakk».
Genis seier som sant er, at Dovlatov var den siste «klassikaren» i russisk litteratur. Noko av det geniale med Dovlatov var at han lukkast i å kombinera det sovjetiske med det ikkje-sovjetiske, utan å vera primitivt anti-sovjetisk. Livet er ikkje svart-kvitt, men det er for lett å seia at det er difor han ikkje lika sjakk. «Han lika heller ikkje fisk», sa Genis. «Dovlatov mislika alt som ikkje var litteratur. Tanken på å spela sjakk irriterte han, eit idiotisk tidtrøyte når ein i staden kan lesa, skriva og drikka.»
Den andre favorittforfattaren min er verkeleg ukjend. Semjon Zunik skreiv òg stutte setningar i stutte forteljingar, fulle av aforismar og ironisk distanse. Zunik var sjakkspelar og skreiv for det meste om sjakk.
Zunik, som Dovlatov, nytta eg-forma, ein slags røyndomslitteratur. Korleis kan ein skilja mellom gode og dårlege menneske? spurde Zunik. Svaret hans, i ein karakteristisk stubb, var noko Dovlatov òg kunne ha formulert (om Dovlatov ikkje hadde hata sjakk).
«‘Anatolij Karpov er eit dårleg menneske’, sa ein sjakkmeister frå Moskva. ‘Kvifor det?’ spurde eg [Zunik]. ‘Eg skulle møta Karpov i ei turnering. Guten var berre femten år gamal og hadde med mor si. Ho kom bort til meg før partiet og bad meg spela remis mot sonen. ‘Ikkje noko problem’, sa eg, og partiet vart remis. Ho gav meg ei flaske. Eg trudde eg skulle få to. Ikkje ville ho drikka med meg heller. Kva slags menneske kan sonen vera med ei slik mor?’»
Dovlatov og Zunik var ikkje politiske forfattarar. Men Zunik fekk sagt frå i 2014, like før han døydde i Moskva: «Det er meiningsløyst å høyra på Putins fagre ord. Han lyg alltid. Det er ein vane han har utvikla. Han bryr seg ikkje om russarar, noko han syner i praksis gong på gong. Fylgjene av annekteringa [av Krym] vert katastrofale ikkje berre for Ukraina, men for Russland òg. For å seia det kort.»
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg plar seia at den russiskspråklege favorittforfattaren min er Sergej Dovlatov, men det er berre noko eg seier av di nesten ingen har høyrt om han. Dovlatov var emigrant og skreiv med eit skeivt blikk på sovjetsamfunnet. Han skreiv kort og stilsikkert, men det var lite sjakk i stubbane hans. Eit intervju frå 2011 med ein annan emigrantforfattar, Alexander Genis, har den tillokkande tittelen «Kvifor Dovlatov ikkje lika sjakk».
Genis seier som sant er, at Dovlatov var den siste «klassikaren» i russisk litteratur. Noko av det geniale med Dovlatov var at han lukkast i å kombinera det sovjetiske med det ikkje-sovjetiske, utan å vera primitivt anti-sovjetisk. Livet er ikkje svart-kvitt, men det er for lett å seia at det er difor han ikkje lika sjakk. «Han lika heller ikkje fisk», sa Genis. «Dovlatov mislika alt som ikkje var litteratur. Tanken på å spela sjakk irriterte han, eit idiotisk tidtrøyte når ein i staden kan lesa, skriva og drikka.»
Den andre favorittforfattaren min er verkeleg ukjend. Semjon Zunik skreiv òg stutte setningar i stutte forteljingar, fulle av aforismar og ironisk distanse. Zunik var sjakkspelar og skreiv for det meste om sjakk.
Zunik, som Dovlatov, nytta eg-forma, ein slags røyndomslitteratur. Korleis kan ein skilja mellom gode og dårlege menneske? spurde Zunik. Svaret hans, i ein karakteristisk stubb, var noko Dovlatov òg kunne ha formulert (om Dovlatov ikkje hadde hata sjakk).
«‘Anatolij Karpov er eit dårleg menneske’, sa ein sjakkmeister frå Moskva. ‘Kvifor det?’ spurde eg [Zunik]. ‘Eg skulle møta Karpov i ei turnering. Guten var berre femten år gamal og hadde med mor si. Ho kom bort til meg før partiet og bad meg spela remis mot sonen. ‘Ikkje noko problem’, sa eg, og partiet vart remis. Ho gav meg ei flaske. Eg trudde eg skulle få to. Ikkje ville ho drikka med meg heller. Kva slags menneske kan sonen vera med ei slik mor?’»
Dovlatov og Zunik var ikkje politiske forfattarar. Men Zunik fekk sagt frå i 2014, like før han døydde i Moskva: «Det er meiningsløyst å høyra på Putins fagre ord. Han lyg alltid. Det er ein vane han har utvikla. Han bryr seg ikkje om russarar, noko han syner i praksis gong på gong. Fylgjene av annekteringa [av Krym] vert katastrofale ikkje berre for Ukraina, men for Russland òg. For å seia det kort.»
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Nicolai Heiberg-Evenstad og Markus Lund er yngre enn fedrane sine, men likevel gode.
Foto: Norsk bridgeforbund
«Bridge er så vanedannande og tidkrevjande at det kan gå på kostnad av både studium, arbeid, kjærleiksliv, eigne born, barneborn og liknande.»
Reisande på Gardermoen i juni i år. Oslo lufthamn er i særklasse den mest lønsame flyplassen Avinor driv. Dei aller fleste norske flyplassane går med underskot.
Foto: Javad Parsa / NTB
Avinor-krisa tok ikkje slutt da pandemitiltaka gjorde det. Kan det vere styringsmodellen det er noko gale med?
Cissy Houston
Wikimedia Commons
Arkivet: Emily «Cissy» Houston (1933–2024)
Berlin: Med bandet kring seg står Bob Dylan ved flygelet og spelar munnspel.
Foto: Håvard Rem
Som å lesa ei bok
Dylan (83) vert eldre, men skriv og syng betre.
Teikning: May Linn Clement
Papiravisa