Noko av det geniale med Dovlatov var at han lukkast i å kombinera det sovjetiske med det ikkje-sovjetiske.
Ironiske russarar. Sergej Dovlatov (1941–1990) og Semjon Zunik (1950–2014).
Eg plar seia at den russiskspråklege favorittforfattaren min er Sergej Dovlatov, men det er berre noko eg seier av di nesten ingen har høyrt om han. Dovlatov var emigrant og skreiv med eit skeivt blikk på sovjetsamfunnet. Han skreiv kort og stilsikkert, men det var lite sjakk i stubbane hans. Eit intervju frå 2011 med ein annan emigrantforfattar, Alexander Genis, har den tillokkande tittelen «Kvifor Dovlatov ikkje lika sjakk».
Genis seier som sant er, at Dovlatov var den siste «klassikaren» i russisk litteratur. Noko av det geniale med Dovlatov var at han lukkast i å kombinera det sovjetiske med det ikkje-sovjetiske, utan å vera primitivt anti-sovjetisk. Livet er ikkje svart-kvitt, men det er for lett å seia at det er difor han ikkje lika sjakk. «Han lika heller ikkje fisk», sa Genis. «Dovlatov mislika alt som ikkje var litteratur. Tanken på å spela sjakk irriterte han, eit idiotisk tidtrøyte når ein i staden kan lesa, skriva og drikka.»
Den andre favorittforfattaren min er verkeleg ukjend. Semjon Zunik skreiv òg stutte setningar i stutte forteljingar, fulle av aforismar og ironisk distanse. Zunik var sjakkspelar og skreiv for det meste om sjakk.
Zunik, som Dovlatov, nytta eg-forma, ein slags røyndomslitteratur. Korleis kan ein skilja mellom gode og dårlege menneske? spurde Zunik. Svaret hans, i ein karakteristisk stubb, var noko Dovlatov òg kunne ha formulert (om Dovlatov ikkje hadde hata sjakk).
«‘Anatolij Karpov er eit dårleg menneske’, sa ein sjakkmeister frå Moskva. ‘Kvifor det?’ spurde eg [Zunik]. ‘Eg skulle møta Karpov i ei turnering. Guten var berre femten år gamal og hadde med mor si. Ho kom bort til meg før partiet og bad meg spela remis mot sonen. ‘Ikkje noko problem’, sa eg, og partiet vart remis. Ho gav meg ei flaske. Eg trudde eg skulle få to. Ikkje ville ho drikka med meg heller. Kva slags menneske kan sonen vera med ei slik mor?’»
Dovlatov og Zunik var ikkje politiske forfattarar. Men Zunik fekk sagt frå i 2014, like før han døydde i Moskva: «Det er meiningsløyst å høyra på Putins fagre ord. Han lyg alltid. Det er ein vane han har utvikla. Han bryr seg ikkje om russarar, noko han syner i praksis gong på gong. Fylgjene av annekteringa [av Krym] vert katastrofale ikkje berre for Ukraina, men for Russland òg. For å seia det kort.»
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg plar seia at den russiskspråklege favorittforfattaren min er Sergej Dovlatov, men det er berre noko eg seier av di nesten ingen har høyrt om han. Dovlatov var emigrant og skreiv med eit skeivt blikk på sovjetsamfunnet. Han skreiv kort og stilsikkert, men det var lite sjakk i stubbane hans. Eit intervju frå 2011 med ein annan emigrantforfattar, Alexander Genis, har den tillokkande tittelen «Kvifor Dovlatov ikkje lika sjakk».
Genis seier som sant er, at Dovlatov var den siste «klassikaren» i russisk litteratur. Noko av det geniale med Dovlatov var at han lukkast i å kombinera det sovjetiske med det ikkje-sovjetiske, utan å vera primitivt anti-sovjetisk. Livet er ikkje svart-kvitt, men det er for lett å seia at det er difor han ikkje lika sjakk. «Han lika heller ikkje fisk», sa Genis. «Dovlatov mislika alt som ikkje var litteratur. Tanken på å spela sjakk irriterte han, eit idiotisk tidtrøyte når ein i staden kan lesa, skriva og drikka.»
Den andre favorittforfattaren min er verkeleg ukjend. Semjon Zunik skreiv òg stutte setningar i stutte forteljingar, fulle av aforismar og ironisk distanse. Zunik var sjakkspelar og skreiv for det meste om sjakk.
Zunik, som Dovlatov, nytta eg-forma, ein slags røyndomslitteratur. Korleis kan ein skilja mellom gode og dårlege menneske? spurde Zunik. Svaret hans, i ein karakteristisk stubb, var noko Dovlatov òg kunne ha formulert (om Dovlatov ikkje hadde hata sjakk).
«‘Anatolij Karpov er eit dårleg menneske’, sa ein sjakkmeister frå Moskva. ‘Kvifor det?’ spurde eg [Zunik]. ‘Eg skulle møta Karpov i ei turnering. Guten var berre femten år gamal og hadde med mor si. Ho kom bort til meg før partiet og bad meg spela remis mot sonen. ‘Ikkje noko problem’, sa eg, og partiet vart remis. Ho gav meg ei flaske. Eg trudde eg skulle få to. Ikkje ville ho drikka med meg heller. Kva slags menneske kan sonen vera med ei slik mor?’»
Dovlatov og Zunik var ikkje politiske forfattarar. Men Zunik fekk sagt frå i 2014, like før han døydde i Moskva: «Det er meiningsløyst å høyra på Putins fagre ord. Han lyg alltid. Det er ein vane han har utvikla. Han bryr seg ikkje om russarar, noko han syner i praksis gong på gong. Fylgjene av annekteringa [av Krym] vert katastrofale ikkje berre for Ukraina, men for Russland òg. For å seia det kort.»
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Foto via Wikipedia Commons
«Ørjasæter var fyrst god ven med diktarbroren sin frå Gudbrandsdalen, men så fekk han høyre ting om Aukrust som skar han 'gjenom hjarte som eit tvieggja sverd'.»
Han heitte John Guillot, men skifta namn til Johnnie Allan og blei pub-rockar.
Arkivet: For tida framstår ikkje USA som det lova landet, men hausten for 50 år sidan var Elvis Presley på hitlistene i USA og England med «Promised Land»
Mogleg trasé for jarnbane mellom Narvik eller Bjørnfjell til Tromsø.
«Tanken om å realisera tog til Tromsø gjennom Sverige er på ingen måte ny.»
Daniel Sommer, Johannes Lundberg og Arve Henriksen.
Foto: Kristin Lidell
Fint nordisk samarbeid
Her er det ikkje spor av langhalm.
Polakkane er skumle bridgespelarar. Her frå avslutningsseremonien under World Bridge Games i Buenos Aires nyleg.
Foto: Poli Zolto / World Bridge Federation
Dąbrowskis masurka
For to veker sidan vann Polen gull i det som uformelt blir kalla bridgens olympiade, i Buenos Aires.
Papiravisa