Frå historia
Raske og farlege pengar
«Clive» måla av Francis Hayman ca. 1762. Etter sigeren ved Plassey i 1757 regjerte East India Company over store landstrekningar i India.
Pengar og andre verdipapir er symbolverdiar. Og som andre symbol, som dei religiøse, er dei avhengige av at folk trur på dei. Elles er dei ingen ting. Ein pengesetel eller eit aksjebrev har ingen eigenverdi. Papirverdien er null. Det er tankane og trua rundt papira som gjev dei verdi. Difor er dei fleste verdipapir, som pengar, svært sårbare. Og om tilliten blir borte, kan det bli dramatisk.
I januar 1923 var ein dollar verd 1000 tyske mark. I november same året vart kursen sett til 4,2 billionar mark. 39 papirfabrikkar og 1783 trykkpresser laga pengesetlar, og eit frimerke kosta ein milliard mark. Tysk økonomi var øydelagd, og Hitler kom.
Historia er full av papirverdiar som rett og slett går i oppløysing og blir sporlaust borte. Den finanskrisa verda framleis slit med, starta med at svære bokførte bankverdiar rett og slett fordampa. Dei vart søkk borte og fanst ikkje lenger. Statskassane måtte kaste ufattelege pengemengder inn i bankane for å berge dei.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
