Musikk
Å smila til lagnaden
Andsnes og Chamayou gav oss Festspillenes mest minneverdige konsert.
Leif Ove Andsnes og Bertrand Chamayou ved klaveret i Grieghallen.
Foto: Thor Brødreskift
Som pianist er Leif Ove Andsnes det Rafael er i målarkunsten: Han spelar nesten for vakkert, for teknisk suverent, med total kontroll over klanglege nyansar og rytmiske konturar i klaverspelet. Under konserten i Grieghallen demonstrerte han ein av sine største styrkar, nemleg evna til å spela svakt. Mest slåande var pianissimo-partia i György Kurtágs (fødd 1926) vesle solostykke «Les Adieux in Janáčeks Manier», der han makta å fylla heile salen med klang sjølv om musikken eigentleg knapt er høyrleg.
Mykjeseiande
Den uvanlege programsamansetjinga fungerte framifrå. Med seg hadde Andsnes franske Bertrand Chamayou, som han framførte brorparten av repertoaret firhendig saman med ved flygelet. Ved sida av ungararen Kurtág, som er ein av våre fremste nolevande komponistar, fekk me høyra tre verk av wienaren Franz Schubert (1797–1828). Komponistane står altså langt unna kvarandre i musikkhistoria, men meir slåande enn den stilistiske kontrasten var ulikskapen deira i form og uttrykk.
Schuberts satsar er mykjeseiande av di dei er så lange. Dei blei til under tung sjukdom same året som han døydde, 31 år gammal – han hadde så mykje på hjarta, så mangt han ville seia før han skulle fara. Kurtágs satsar, derimot, er mykjeseiande av di dei er så knappe og konsentrerte, stundom ikkje lengre enn eitt minutt. Kvar tone tel, alle overgangar er skorne ned til det mest essensielle; tonespråket er heilhjarta i uttrykk, men lakonisk i form. Verka til den eine er altså som lange noveller, medan den andre skriv aforismar. Motsetnadane utfylte kvarande. Dette, ved sida av dei gode tolkingane, var det som gjorde konserten så minneverdig.
Pianistiske overtonar
Kurtág er pianist, og klaverkomposisjonane hans syner djup innsikt i klangmoglegheitene til instrumentet, til dømes i det firhendige «Bells (Hommage à Stravinsky)». Her sat Chamayou øvst ved klaviaturet, og i det høgste registeret blei lyden av klokker perfekt imitert. Ekte klokkeklang er overtonerik, det er dette som gjer lyden så sylvaktig briljant. Kurtág har gjenskapt desse overtonane ved, i tillegg til grunntonen, å leggja til knapt høyrbare pianissimo-tonar i det aller høgste klaverregisteret. Chamayou realiserte dette komposisjonstekniske meisterstykket ypparleg.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
