Roman

Gunnhild Øyehaug:

Her kjem sola

Kolon Forlag

Somme er motstandarar av metaperspektiv i litteraturen, men i dag skal me ta meta på alvor. Denne bokmeldinga ville ha med ei slik samanstilling, me ta og meta, for å mate og mette, men ikkje mute, teksten med myte og metode.

Nei, bokmeldinga vil ikkje, ho held fram annleis, med å nemna at Kolons kolofonist har skrive både boken og fremstilling på kolofonsida, som elles ser ut til å vera på nynorsk. Eller er det berre ein draum?

«Draumane er mange i denne smarte, velskrivne, vittige og menneskekloke boka.»

Velskrive og vittig

Draumane er elles mange i denne smarte, velskrivne, vittige og menneskekloke boka, der me møter den 49 år gamle forfattaren Helga Mork, i bygda Volke, i eit hus med ei flyttblokk til granne, altså ein diger stein som isen ein gong har hatt med seg. Helga har sonen Mattis over seks hundre kilometer borte, han er kjærast med Lavinia (eit lukkeleg val?), som Helga ser ublidt på, som var ho eit takras, tenkjer eg. Ho kommuniserer elles elektronisk med ei Irina, og lyfter no og då ei hand og helsar til Hervor, som driv ein campingplass.

Ei stund er romanen, som nemner seg sjølv som roman, berre kulissar ikring ein brødristar, medan me ventar på at ei brødskive skal spretta opp, men ho skal diverre ikkje nyttast som leirdue. Derimot hender det noko i huset på den andre sida av flyttblokka, eit forfattarpar flytter inn, Christina og Even Albert frå Telemark, via London. Og det er jo ikkje bra. Helga Mork har vore den einaste forfattaren i Volke. Ho vil ikkje ha andre av det slaget der. Men etter litt tenking og formulering av motvilje og mistruisk metaperspektiv vert ho snart forelska i Even.

Draumetyding

Draumar er viktige i denne romanen, også nesten to tusen år gamal draumetyding, skriven av Artemidoros nokre hundre år seinare enn Helga trur. Me er hjå Helga i det vakne livet, som eg vil kalla Helga Dag, og i draumeverda, som eg i mine notat har kalla Helga Natt. Så der fekk meldinga med den også. Meldinga er glad no.

Ein av draumane er veldig lang og mykje meir koherent enn dei eg har første hands og knolls kjennskap til, men ok, slik er det vel for ho Helga. Den lange draumen kjem etter at ho, truleg for å få tankane vekk frå Even, leiger seg eit tomt butikklokale som nytt kontor. Helga er ein ivrig lesar av Hamlet, og då ho tenkjer at berre hjernen hennar skal arbeida i dette store og iskalde lokalet, kjem eg i tankar om nokre gilde ord frå den danske prinsen med namn som ein skinkeomelett: I could be bounded in a nutshell, and count myself king of infinite space. Eller som det heiter i en gamal dansk song: Hvor såre lidet vil der til, for lykkelig at være.

I langdraumen er Helga i kviskreland, der møter ho mellom anna ei spøkelseshøne, men det vert med det møtet, og mine voner om fleire dyreskrømt, som poltergeit og bankeand, vert brotne, men det er heilt i orden, for draumen er elles underhaldande nok.

Mot slutten kjem der meir om Hamlet, som eg ikkje hamlar opp med, og om Shakespeare sjølv, og det rundar av ei bok som attom krumspring og ablegøyer handlar om kjærleiken og lengten etter den, hjå ei kvinne som nok er redd at alt slikt er over for hennar del, og ein får litt ekstra godhug for Helga, det er noko sårt ved henne, men også tappert, og stundom eit raseri som ho vil skriva om, helst i ekstremt korte romanar, og slike er ein bokmeldar sjølvsagt tilhengar av. Skriv dei korte romanane, Helga!

Odd W. Surén

Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.