Den som har rett
Kyrre Andreassen skriv rikt og mektig om det store i det vesle livet.
Kyrre Andreassen debuterte med ei novellesamling i 1997. Han har sidan gitt ut fire romanar og to skodespel og har blant anna vunne Sultprisen.
Roman
Kyrre Andreassen:
Ikke mennesker jeg kan regne med
Gyldendal
Ein skulle gjerne, ein gong for alle, få fram den sanne versjonen av den soga ein sjølv er ein del av, men det skjer ikkje, for oppe i den situasjonen der dei rette orda endeleg kan seiast, er det ikkje råd å få sagt noko viktig likevel. Då lyt ein anten gå med uforretta sak eller finna ein instans å venda seg til. Linda Hansen i den nye og storarta romanen til Kyrre Andreassen har funne seg ein slik, og det er lesaren. Det er kan hende ingen ideell instans, men han får vel duga, enn så lenge.
Linda har i over tjue år levd i lag med Svein Sjöberg, son av ein juksesvenske og smart entreprenør. Svein er ikkje like smart, men han er vel i mangt OK, sjølv om det snart skal syna seg at det ikkje er så veldig mykje tak i han. Angst og depresjon, eller noko han gjev slike namn, kan halda han nede, endå om det ikkje er noko som tyder på at han har hatt større ambisjonar i livet enn eit hus med integrert garasje.
«Ein vert sint og irritert over urettvise påstandar, for i neste augneblink å le høgt.»
Forelsking
Den store tekstmassen er ein einaste monolog av Linda, om hennar syn på saka, ein kolossal ordflaum utløyst av eit sårande faktum, nemleg at Svein har forelska seg i Veronika Hagen, ei vakker og tilsynelatande glamorøs kvinne med ei uglamorøs fortid som alle i nedslagsfeltet til romanen veit om. Dette nedslagsfeltet er delar av Buskerud som eg for min del helst høyrer om under NM i hopp, med namn som Rollag og Veggli, og Nore og Uvdal, i romanen stundom opplyst av glansen frå Kongsberg og lyset frå metropolen Drammen.
Linda nemner ei uhorveleg mengd namn og tilnamn, alle med ei historie ho opplyser lesaren om, og sjølv om ein ikkje har noko anna val enn å ta imot og stundom vert forvirra av endå eit nytt namn, er det aldri keisamt. Dei overflødige opplysningane som karakteriserer Linda, fargelegg prosaen på makelaust vis, anten det no gjeld barndomsvenninna hev vore Elin, som feilaktig trur ho er eit godt menneske, og som er skildra så infamt og truverdig som nokon berre kan skildrast inne i hovudet, eller folk med eller utan viktig funksjon i boka, som denne: «Han het Bernt, men insisterte på å bli kalt Børny og hadde redde øyne og skuldrene oppunder øra, som om det nettopp hadde smelt bakom ryggen hans.»
Ein annan uviktig person i teksten vert presentert som ein mumlande, knudrete vestlending som går med sikspens inne og helst vil vera poet, men for Linda liknar han meir på ein buktalar.
Engasjerande
Sjølv om dette altså er ein monolog over nesten fire hundre tettskrivne sider, om personar som knapt vert introduserte, på stader ein ikkje kjenner til, er teksten både svært engasjerande og underhaldande. Ein lyt lesa vidare, ein vert sint og irritert over urettvise påstandar, for i neste augneblink å le høgt av ein replikk eller fryda seg over ei djevelsk god utlevering av eit menneske som liknar einkvan ein sjølv har møtt, og ein vert etter kvart litt glad i Linda, sjølv om ho ikkje er ein enkel person å ha med å gjera. Menneskekunnskapen hennar er formidabel, og stundom har ho til og med eit objektivt blikk på seg sjølv.
Teksten kan dessutan by på ei rad uvanlege ord, som «gvemete», «pistrin», «grufsint», «udregelig» og «kråsebukker», i tillegg til nokre ein ikkje har sett på ei stund, som «buksvoger» og «setesdalsrykkja».
Ikke mennesker jeg regner med er ein stor og mektig roman der den enorme detaljrikdomen aldri går på kostnad av presisjonen.
Odd W. Surén
Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Roman
Kyrre Andreassen:
Ikke mennesker jeg kan regne med
Gyldendal
Ein skulle gjerne, ein gong for alle, få fram den sanne versjonen av den soga ein sjølv er ein del av, men det skjer ikkje, for oppe i den situasjonen der dei rette orda endeleg kan seiast, er det ikkje råd å få sagt noko viktig likevel. Då lyt ein anten gå med uforretta sak eller finna ein instans å venda seg til. Linda Hansen i den nye og storarta romanen til Kyrre Andreassen har funne seg ein slik, og det er lesaren. Det er kan hende ingen ideell instans, men han får vel duga, enn så lenge.
Linda har i over tjue år levd i lag med Svein Sjöberg, son av ein juksesvenske og smart entreprenør. Svein er ikkje like smart, men han er vel i mangt OK, sjølv om det snart skal syna seg at det ikkje er så veldig mykje tak i han. Angst og depresjon, eller noko han gjev slike namn, kan halda han nede, endå om det ikkje er noko som tyder på at han har hatt større ambisjonar i livet enn eit hus med integrert garasje.
«Ein vert sint og irritert over urettvise påstandar, for i neste augneblink å le høgt.»
Forelsking
Den store tekstmassen er ein einaste monolog av Linda, om hennar syn på saka, ein kolossal ordflaum utløyst av eit sårande faktum, nemleg at Svein har forelska seg i Veronika Hagen, ei vakker og tilsynelatande glamorøs kvinne med ei uglamorøs fortid som alle i nedslagsfeltet til romanen veit om. Dette nedslagsfeltet er delar av Buskerud som eg for min del helst høyrer om under NM i hopp, med namn som Rollag og Veggli, og Nore og Uvdal, i romanen stundom opplyst av glansen frå Kongsberg og lyset frå metropolen Drammen.
Linda nemner ei uhorveleg mengd namn og tilnamn, alle med ei historie ho opplyser lesaren om, og sjølv om ein ikkje har noko anna val enn å ta imot og stundom vert forvirra av endå eit nytt namn, er det aldri keisamt. Dei overflødige opplysningane som karakteriserer Linda, fargelegg prosaen på makelaust vis, anten det no gjeld barndomsvenninna hev vore Elin, som feilaktig trur ho er eit godt menneske, og som er skildra så infamt og truverdig som nokon berre kan skildrast inne i hovudet, eller folk med eller utan viktig funksjon i boka, som denne: «Han het Bernt, men insisterte på å bli kalt Børny og hadde redde øyne og skuldrene oppunder øra, som om det nettopp hadde smelt bakom ryggen hans.»
Ein annan uviktig person i teksten vert presentert som ein mumlande, knudrete vestlending som går med sikspens inne og helst vil vera poet, men for Linda liknar han meir på ein buktalar.
Engasjerande
Sjølv om dette altså er ein monolog over nesten fire hundre tettskrivne sider, om personar som knapt vert introduserte, på stader ein ikkje kjenner til, er teksten både svært engasjerande og underhaldande. Ein lyt lesa vidare, ein vert sint og irritert over urettvise påstandar, for i neste augneblink å le høgt av ein replikk eller fryda seg over ei djevelsk god utlevering av eit menneske som liknar einkvan ein sjølv har møtt, og ein vert etter kvart litt glad i Linda, sjølv om ho ikkje er ein enkel person å ha med å gjera. Menneskekunnskapen hennar er formidabel, og stundom har ho til og med eit objektivt blikk på seg sjølv.
Teksten kan dessutan by på ei rad uvanlege ord, som «gvemete», «pistrin», «grufsint», «udregelig» og «kråsebukker», i tillegg til nokre ein ikkje har sett på ei stund, som «buksvoger» og «setesdalsrykkja».
Ikke mennesker jeg regner med er ein stor og mektig roman der den enorme detaljrikdomen aldri går på kostnad av presisjonen.
Odd W. Surén
Odd W. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid
Fleire artiklar
Fargerikt om tolsemd
Me får garantert høyra meir til komponisten Eilertsen.
Birger Emanuelsen har skrive både romanar, essay og sakprosa etter debuten i 2012.
Foto: Christopher Helberg
Endringar til godt og vondt
Birger Emanuelsen skriv om folk slik at ein trur på det.
Me drog til månen av di det var teknologisk mogleg. Eit strålande døme på det teknologiske imperativet. Her vandrar astronaut Buzz Aldrin frå Apollo 11 rundt og les sjekklista si på venstre arm på ekte ingeniørvis.
Kjelde: Nasa
Teknologisk imperativ!
«Birkebeinerne på ski over fjellet med kongsbarnet».
Foto: Morten Henden Aamot
Eit ikonisk stykke kunst er kome heim
Medan gode krefter arbeider for å etablere eit museum for kunstnarbrørne Bergslien på Voss, har den lokale sparebanken sikra seg ein originalversjon av eit hovudverk av målaren Knud Bergslien.
Frå rettsoppgjeret i Trondheim etter krigen. Henry Rinnan på veg inn i tinghuset i Trondheim 30. april 1946.
Foto: NTB
Rett i fella
Nikolaj Frobenius tar seg altfor godt til rette i kjeldematerialet. Rinnan-romanen hans er både problematisk og uinteressant.