Gjer krigshistoria meir fullstendig

Ei eiga framstilling av den andre verdskrigen i nord, i tre bind på til saman rundt 1700 sider, kan det forsvara sin plass? Er ikkje åra 1940–45 ei nasjonal erfaring, og må ikkje målet vera å skapa ei felles ramme for forståing og erindring, ei felles forteljing? Er det ikkje nasjonen, ikkje landsdelen, som må vera utgangspunktet?

Spørsmålet kan lyde retorisk, slik det kanskje var for tidlegare krigshistorieforfattarar bak verk som Norges krig (tre bind) og Norge i krig (åtte bind), Ole Kristian Grimnes’ Noreg under andre verdskrigen og Magne Skodvins Krig og okkupasjon 1939–1945.

Men det er ikkje gitt at det må vera slik: Det kan tenkjast andre rammer for den historiske erfaringa til ei gruppe, eller ei befolkninga i eit geografisk område, enn den nasjonale. Dessutan: Det treng ikkje vera noka motsetning mellom dei to perspektiva.

Meir fullstendig

Dette siste er openbert utgangspunktet for historikarane ved UiT Noregs arktiske universitet som står bak Andre verdenskrig i nord. Kampen om frihet: Om ein går djupt inn i krigshistoria med utgangspunkt i éin landsdel, Nord-Noreg, kan også den nasjonale forteljinga bli meir fullstendig.

Dette kjem ikkje av at Nord-Noreg nå endeleg «får den rettmessige plassen sin» i krigshistoria, sjølv om dette truleg har stått i meldingar. Å sjå nærare på éin landsdel gjer det derimot mogleg å gå i djupet av forhold som har meir enn regional betydning: Konsentrasjon om det spesielle bidrar til forståing av det allmenne. Slik er det òg mogleg å få fram forhold som faktisk skil krigserfaringa i nord frå Sør-Noreg – eller det motsette: Trekk som går igjen over heile landet.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare