Roman

Vegard Sæteren:

Terrenget

Flamme Forlag

Vegard Sæteren er ein av fleire yngre forfattarar som har etablert seg på dei små forlaga, i dette tilfellet Flamme Forlag, eit underbruk av Cappelen Damm. Han er fødd i 1982, frå Oslo, og debuterte med diktsamlinga Håndbok for flyktninger i 2017. Seinare har han gitt ut tre romanar, den siste, Terrenget, ganske nyleg.

Eg kjente ikkje forfattarskapet før eg las og melde den førre romanen hans, Jeg vil ikke reddes (2022). Eg må innrømme at eg blei djupt imponert over den konsekvensen og det tragikomiske alvoret han nærma seg dei eksistensielle grunnvilkåra med for det livet vi er dømte til å leve.

Terrenget følgjer det same sporet, men denne gongen sentrert kring eit persongalleri av skadeskotne eksistensar som leitar etter ei meining der meining ikkje finst, og det fører dei ut i ei vandring mot eit udefinert mål som skal frelse dei på eit vis.

Ironisk skråblikk

Den diffuse agitatoren Oggy etablerer «Kolonnen», der ein kan melde seg til ein marsj mot nord, kanskje som klimaflyktningar, og Uri, Sara og Edwin blir med som skiftande forteljarstemmer under marsjen. Dei kjenner kvarandre frå før, og dei held saman til det siste, også etter at alt har gått ad undas, Oggy er død, og håpet om å overleve er det siste dei har.

Det heile er utan tid og geografi sjølv om det er referansar til storbyliv og ei slags kulisse av drabantby, utan at det er mogleg å plassere handlinga anna enn som eit indre landskap, slik Samuel Beckett stadig vende tilbake til, og tanken går mot Mens vi venter på Godot, ventinga på ein frelsar som kanskje ikkje finst anna enn som fantasi.

Vandringa mot nord går gjennom eit veglaust og ulendt terreng utan spor av menneskeleg verksemd eller sivilisasjon. I starten er flokken på rundt femti, likt kledde, likt utstyrte, stilte opp på militært vis og med Oggy fremst under slagordet «Fake it till you make it». Alt her anar ein Sæterens ironiske skråblikk, og enda tydelegare blir det når dei startar marsjen med å synge «Barn av regnbuen».

Intens og fasinerande

Dette komiske og parodiske blikket blir også retta mot forteljarstemmene Uri, Sara og Edwin, for det er ikkje måte på kva for eksistensielle meiningstap dei har opplevd før dei slutta seg til Kolonnen: einsemd, isolasjon, utanforskap komprimert som: «Vi prøver febrilsk å finne mening i det vi er født inn i. Men verden er iskald. Grusom og kynisk.»

Så endar dei i eit terreng utan kart, og det kompasset Uri hadde, slenger han frå seg. Dei er utan digitale hjelpemiddel, klokka har stansa, dagane flyt i hop, dei går tomme for mat og vatn, dei er underlagde ein totalt likesæl natur som ikkje lar seg diktere av menneske. Om dei kjem seg tilbake til sivilisasjonen, må lesaren sjølv finne ut av.

Terrenget er ein intens og fasinerande roman, klaustrofobisk i grunnstemninga, men også med ein oppløftande og makaber humor oppi alt elendet, for eksempel når Uri svelgjer ein slipt glasbit som han drit ut igjen og puttar i munnen på nytt.

Terrenget er ein annleis roman som fortener å bli løfta fram.

Oddmund Hagen

Oddmund Hagen er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.