Ålandsk epos
Kvinnekamp har konservativ stil i ny filmversjon av bøkene til Anni Blomqvist.
Maja (Amanda Jansson) blir gifta vekk til Janne (Linus Troedsson) og må flytte til Åland.
Foto: Fidalgo Filmdistribusjon
Drama
Regi: Tiina Lymi
Stormskjærs Maja (Orig.tit.: Stormskärs Maja)
Med: Amanda Jansson, Linus Troedsson, Jonna Järnefelt
Kinofilm
Maja (Jansson) er annleis. Ho gler seg over skuggeleik på veggen, ordval og mykje rart. Ho trivst med mora (Järnefelt) og systera, og blir livredd då faren giftar ho vekk til Janne (Troedsson).
Han tek ho med til vêrbitne Stormskjær. Heldigvis er Janne ein grei kar som forstår fridomstrongen hennar. Men Åland midt på 1800-talet er ingen fest for ein fattig fiskarfamilie. Då Krimkrigen når Austersjøen, blir alt verre. Modige Maja blir herda.
Øy for augo
Den nye filmen til regissør Tiina Lymi er basert på ein romanserie av Anni Blomqvist som kom ut mellom 1968 og 1973. Romanane danna grunnlaget for ein fjernsynsserie frå 1975 som slo an. Dei som kjenner historia, vil sikkert følgje i fotspora til dei fire hundre tusen finnane som har sett filmen på kino.
Stormskjærs Maja har finansiering frå Viking Line og klar melding om at han er filma på Åland. Den ålandske skjergarden får flotte seg, med vakre svaberg, flora og fauna.
Både innspelingsstad, kulissar, kostyme og ikkje minst rekvisittar held høgt nivå. Foto og fargetone er meir ujamne. Stundom er bileta litt blasse. Ikkje at ein må overdrive med fargekorrigering, men eit inntrykk av litt billeg fjernsynsproduksjon snik seg på.
Framåt
Sett i høve til nordisk film- og fjernsynshistorie har dette klassiske kostymedramaet ein dose av utvandrarfilmane til Jan Troell og ei lita klype Nattseilere, men den finske filmen inneheld ikkje spor av Aki Kaurismäki.
Orkesteret er i full sving heile vegen. Alle andlet formidlar med full kraft. Dei talrike replikkane verkar pertentleg lesne frå bøkene til Blomquist. Nett det minner om gamle fordommar mot norsk film. Frampeik, draumesekvensar og tilbakeblikk er litt enkle. Meldingane er kontante.
Lymi hyllar krafta i kvinna i ei verd der dei mest kvinnefiendtlege delane av Bibelen er retningsliner. Kyrkje, folketru og fatalisme står sterkt. Havet tek. Britisk okkupasjon er brutalt. Men Maja står imot kva det må vere, og strekker seg mot likestilling.
Eposet rekk over mykje og går kvikt fram. Tida fyk. Det er naudsynt når ein nærmar seg tre timar i traust stil, trass i fjong feminisme frå pittoreske Åland.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Drama
Regi: Tiina Lymi
Stormskjærs Maja (Orig.tit.: Stormskärs Maja)
Med: Amanda Jansson, Linus Troedsson, Jonna Järnefelt
Kinofilm
Maja (Jansson) er annleis. Ho gler seg over skuggeleik på veggen, ordval og mykje rart. Ho trivst med mora (Järnefelt) og systera, og blir livredd då faren giftar ho vekk til Janne (Troedsson).
Han tek ho med til vêrbitne Stormskjær. Heldigvis er Janne ein grei kar som forstår fridomstrongen hennar. Men Åland midt på 1800-talet er ingen fest for ein fattig fiskarfamilie. Då Krimkrigen når Austersjøen, blir alt verre. Modige Maja blir herda.
Øy for augo
Den nye filmen til regissør Tiina Lymi er basert på ein romanserie av Anni Blomqvist som kom ut mellom 1968 og 1973. Romanane danna grunnlaget for ein fjernsynsserie frå 1975 som slo an. Dei som kjenner historia, vil sikkert følgje i fotspora til dei fire hundre tusen finnane som har sett filmen på kino.
Stormskjærs Maja har finansiering frå Viking Line og klar melding om at han er filma på Åland. Den ålandske skjergarden får flotte seg, med vakre svaberg, flora og fauna.
Både innspelingsstad, kulissar, kostyme og ikkje minst rekvisittar held høgt nivå. Foto og fargetone er meir ujamne. Stundom er bileta litt blasse. Ikkje at ein må overdrive med fargekorrigering, men eit inntrykk av litt billeg fjernsynsproduksjon snik seg på.
Framåt
Sett i høve til nordisk film- og fjernsynshistorie har dette klassiske kostymedramaet ein dose av utvandrarfilmane til Jan Troell og ei lita klype Nattseilere, men den finske filmen inneheld ikkje spor av Aki Kaurismäki.
Orkesteret er i full sving heile vegen. Alle andlet formidlar med full kraft. Dei talrike replikkane verkar pertentleg lesne frå bøkene til Blomquist. Nett det minner om gamle fordommar mot norsk film. Frampeik, draumesekvensar og tilbakeblikk er litt enkle. Meldingane er kontante.
Lymi hyllar krafta i kvinna i ei verd der dei mest kvinnefiendtlege delane av Bibelen er retningsliner. Kyrkje, folketru og fatalisme står sterkt. Havet tek. Britisk okkupasjon er brutalt. Men Maja står imot kva det må vere, og strekker seg mot likestilling.
Eposet rekk over mykje og går kvikt fram. Tida fyk. Det er naudsynt når ein nærmar seg tre timar i traust stil, trass i fjong feminisme frå pittoreske Åland.
Håkon Tveit
Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Cissy Houston
Wikimedia Commons
Arkivet: Emily «Cissy» Houston (1933–2024)
Berlin: Med bandet kring seg står Bob Dylan ved flygelet og spelar munnspel.
Foto: Håvard Rem
Som å lesa ei bok
Dylan (83) vert eldre, men skriv og syng betre.
Teikning: May Linn Clement
«Øving er ei form for arbeid, og sanneleg heng øva etymologisk saman med latin opus (‘arbeid, verksemd’).»
Det var ein fiskar som oppdaga kvalflokken denne fredagsmorgonen, og så gjekk alarmen. Det blei bestemt at han skulle takast inn til Hvannasund. Der venta om lag hundre menneske som var varsla gjennom ei lukka gruppe på Facebook.
Alle foto: Hallgeir Opedal
Grinda kjem!
I dag har eg vore med på å drepe 220 grindkvalar. Ja, mogleg det var 230, eg mista teljinga.
Filmen følgjer Lunies-familien, som har vore splitta i lang tid.
Foto: Selmer Media
Papiravisa