Drama

Regi: Ramata-Toulaye Sy

Hviskende sand (Orig. tittel: Banel e Adama)

Med: Khady Mane, Mamadou Diallo, Binta Racine Sy
Kinofilm

Livet smiler til det unge ekteparet Banel (Mane) og Adama (Diallo), som gjeter buskap på dagen og grev eit fråflytta hus ut av sanden utanfor landsbyen på kveldstid.

Banel vil helst verken ha ungar eller ansvar, berre henga med Adama. Når tørketida kjem og folk forventar at han skal ta over som landsbyhøvding, vert denne idylliske kvardagen truga.

«Hviskende sand er herleg fri for inkjeseiande dveling, usentimental og klar utan å vera klisjéaktig.»

Brit Aksnes

Språkleg

Kvardagen på den senegalesiske landsbygda er ikkje akkurat kvardagskost. Eller – han er jo det for dei innvigde, dei som bur der, og som kanskje ikkje kjenner til så mykje anna enn dette universet. Ein kan av og til få inntrykk av at heile verda er ein einaste storby der alle har smarttelefon og internett og straum. Desto viktigare er det at regissørar som Ramata-Toulaye Sy tek på seg å presentera noko ganske anna.

Og ho gjer det på ein aldeles nydeleg måte, ikkje berre fotografisk, men med den fortetta forteljinga som stadig blir driven framover, særleg av Banels opprørske natur. Ein treng ikkje sosiale medium for å ha sterke meiningar. Og det som ikkje vert ytra i reine ord på språket fulfulde, kjem fram i ansiktsuttrykk og kroppsspråk, klart og tydeleg.

Natur og kultur

Hviskende sand er herleg fri for inkjeseiande dveling, filmen er usentimental og klar utan å vera klisjéaktig. Det vil seia, klisjear må vera at desse høgreiste, slanke menneska er så vakre og elegante som ein av og til tenkjer at dei berre er på film.

Eg skulle ynskja dei rigide kjønnsrollene også berre var klisjear, men tippar at blandinga av klan og religion gjer sitt for å halda kvinnene på plass. Eg føler sånn med Banel, som ser seg sjølv som fødemaskin for Adama, det siste ho har lyst til. Når trugselen er at han får seg ny kone om ho ikkje føder ein son som kan arva høvdingtittelen, kunne ein skjønt det om resignasjonen hadde sett inn ganske kjapt.

Det er noko håpefullt med den umodne innstillinga Banel har til livet – må det bli hennar problem at tørke og uår går ut over landsbyen? Men når Adama endar opp med å spa opp barnegraver i staden for å spa fram hus, kjennest det som at det trengst ei erkjenning.

Hviskende sand presterer å samla saman ein haug med problemstillingar utan å pressa nokon klar bodskap på sjåaren. Mest av alt er det ein solid film frå ei solid regissørhand, og ei solid påminning om at verda også er denne.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.