Drama, komedie

Regi: Egil Pedersen

Biru Unjárga – Føkkings Nesseby

Med: Sarah Olaussen Eira, Ingá Elisá Påve Idivuoma, Aslat Mahtte Gaup, Nikolaj Coster-Waldau
Kinofilm

Unge Elvira (Eira) bur med mora (Idivuoma) som er lesbisk, og som fekk dottera med hjelp av ein fertilitetsklinikk i Danmark for sånn kring seksten år sidan. Elvira vil helst at faren skal vera skodespelar Nikolaj Coster-Waldau (som spelar seg sjølv her), men så dukkar fengselsfuglen Terje (Gaup) opp, og Elvira innser at kanskje versjonen til mora ikkje stemmer heilt.

«For mest av alt er sjølvsagt 'Biru Unjárga' ein ungdomsfilm.»

La Elvira leve

Du, kor fabelaktig at det stadig kjem spelefilmar og TV-seriar der samisk blir brukt for alt det er verdt. For det er verdt svært mykje, særleg når det blir satsa som her, på ungdomsfilm. Det er dessverre ikkje tvil om at mange samar framleis opplever det som ubehageleg å seia at dei er det.

Tilfanget av skodespelarar blir noko avgrensa, men trass i at Gaup-namnet dukkar opp i dei fleste rulletekstar, er det bra jobba å oppdriva såpass mange nye både unge og vaksne talent til å fylla rollene. Og med Eallogierdu (Tundraens voktere) tidlegare i år og suksessen Ellos eatnu (La elva leve) frå i fjor er det etter kvart såpass mange at dei kanskje snart slepp å bli litt urettferdig stempla «samisk film», men berre «film».

For mest av alt er sjølvsagt Biru Unjárga ein ungdomsfilm, ein identitetsutforskande, lettliva kik inn i eit lite samfunn der alle kjenner alle, og der den sjarmerande hovudpersonen Elvira ikkje fort nok kan koma seg vekk derifrå. Meir universelt kan du ikkje få det.

Tuppemor

Det er få reinsdyr, lavvoar og snøskuterar å sjå, ungdommane bryr seg mest om telefonane sine, å vera moteriktige og få så mange følgjarar på Instagram som mogleg. Sånn sett bra truverdig, utanom kompisen til Elvira som er heilt opphengd i Karl Marx – det er jo for godt til å vera sant. Det er likevel noko med manus som ikkje sit heilt. Her er så lessa på med engelske ord og uttrykk og referansar til woke og ironiske referansar til «arktisk tankegods» at filmen druknar i si eiga sjølvinnsikt.

Manusforfattar og regissør Egil Pedersen har fått litt overtenning, såleis uteblir både kritikken og komikken, og det var vel ikkje det som var meininga. Dynamikken mellom Elvira og den irriterande so-me-opphengde klasseveninna blir i overkant Tuppen og Lillemor, og igjen for overtydeleg om dette med kor overflatiske influensarar er. Eg kan ikkje forstå at dei som denne filmen er mynta på, kjøper dette, men IDK, som ungdommane sikkert ikkje lenger skriv og seier.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er skribent, programskapar, kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.