Kunst
Kjerringøy, Hamsun og Harr
Om ei (halv)øy med mykje natur og like mykje kultur, særleg Karl Erik Harr-museet.
Mellom seg sjølv og Stetinden.
Foto: Karl Erik Harr-museet
Ettersom covid-19-tilrådinga er å ikkje feriereisa utanlands, har to innanlandske alternativ vorte framheva: I staden for strandliv ved Middelhavet, Sørlandet. Og i staden for spektakulære opplevingar i Himalaya og Afrika, Lofoten. Båe stader er campingplassar og ferjer no overfylte.
Kjerringøy
For å koma til den siste staden må ein sørfrå reisa gjennom Bodø. Men då kan ein like godt leggja inn eit ekstra døger, ikkje så mykje for å sjå sjølve byen, som kan gjerast på nokre timar, men for å ta ein avstikkar til Kjerringøy. Særleg dersom ein ikkje er ein av desse lettkrenkte identitetsvaktarane: Då eit rorbufirma frå øya freista annonsera på Facebook, vart dei stogga av di ordet «kjerring» på denne nettstaden er klassifisert som eit bannskapsord.
Men her er det mykje som ikkje stemmer. Kjerring, opphavleg «kerling», det vil seia lita kvinne, er i dei fleste dialektane ikkje bannskap. Gro tala varmt om nabokjerringar. Og øya, som etter landhevinga no berre er ei halvøy, skal ha fått namnet av di det på 1400-talet var ei (økonomisk attraktiv?) enkje på ein gard der. Slik sjølve handelsstaden på 1800-talet vart driven av den økonomisk attraktive enkja Ellingsen, som den unge handelsbetjent Erasmus Zahl kapra.
Filmlocation
Eigentleg skulle Kjerringøy vorte byen i regionen, framfor Bodø, ved å vera meir nærliggjande hamn for båtar frå Lofoten. Men då dampskipa kom, var hamna for grunn for anna enn nordlandsbåtar. Så no er nessekonge-anlegget museum, frose i tida på slutten av 1800-talet, den gong Hamsun bad om og fekk eit lån på ei årsløn av Zahl. Seinare har Hamsun brukt staden og Zahl sjølv, saman med andre væreigarar, som modell for Sirilund og Mack i fleire romanar. Det har ført til at Kjerringøy har vorte til eit Hamsun-Hollywood for innspeling av fleire av romanane. Ja, dessutan ein Wassmo-roman med sjølvaste Gérard Depardieu i ei rolle. Lokalbefolkninga på litt over 300 er i dag nærast å rekna som profesjonelle filmstatistar.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
